English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 129
ऋषिः - मधुच्छन्दा वैश्वामित्रः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
13
ए꣡न्द्र꣢ सान꣣सि꣢ꣳ र꣣यि꣢ꣳ स꣣जि꣡त्वा꣢नꣳ सदा꣣स꣡ह꣢म् । व꣡र्षि꣢ष्ठमू꣣त꣡ये꣢ भर ॥१२९॥
स्वर सहित पद पाठआ꣢ । इ꣣न्द्र । सानसि꣢म् । र꣣यि꣢म् । स꣣जि꣡त्वा꣢नम् । स꣣ । जि꣡त्वा꣢꣯नम् । स꣣दास꣡ह꣢म् । स꣣दा । स꣡ह꣢꣯म् । व꣡र्षि꣢꣯ष्ठम् । ऊ꣣त꣡ये꣢ । भ꣣र । ॥१२९॥
स्वर रहित मन्त्र
एन्द्र सानसिꣳ रयिꣳ सजित्वानꣳ सदासहम् । वर्षिष्ठमूतये भर ॥१२९॥
स्वर रहित पद पाठ
आ । इन्द्र । सानसिम् । रयिम् । सजित्वानम् । स । जित्वानम् । सदासहम् । सदा । सहम् । वर्षिष्ठम् । ऊतये । भर । ॥१२९॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 129
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 4; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 2;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 4; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 2;
Acknowledgment
विषय - पुढील मंत्रात इंद्राकडे धनाची याचना केली आहे -
शब्दार्थ -
हे (इन्द्र) परमैश्वर्यवान, परमैश्वर्य प्रदाता परमात्मा आणि हे राजा, आपण (सानीसम्) भजनीय असून (सजित्वानम्) दूर वा जवळच्या शत्रूंना जिंकणारा आहात. अशा (सदासहम्) सदा दुष्ट शत्रूंचा पराभव करणाऱ्या अथवा भीषण दुःख सहन करण्याचे सामर्थ्य असलेल्या (वर्षिष्ठम्) अतिशय बृद्धीमान वा अतिशय उत्कर्ष देणाऱ्या आपणास विनंती करतो की (रयिम्) अहिंसा, सत्य, शम, दम आदी दैवीय संपदा तसेच विद्या, धन, शक्ती, चक्रवर्ती राज्य आदी जे भौतिक ऐश्वर्य आहे ते (ऊतमे) आमच्या रक्षणासाठी, प्रगती व समाधानासाठी (आ भर) आम्हींस द्या ।। ५।।
भावार्थ - सर्व लोकांनी परमधनी परमेश्वराला व राजाला याचना करीत स्व पुरुषार्थाद्वारे अहिंसा, सत्य, अस्तेय, ब्रह्मचयर्य़, अपरिग्रह, सौच, संतोष, तप, स्वाध्याय, ईश्वर प्रणिधान, शम, दम, तेज, तप, क्षमा, धृती आदी दैवीय संपदा प्राप्त केली पाहिजे. याव्यतिरिक्त सर्वांनी, विद्या, धन, बल, चक्रवर्ती राज्य, दीर्घायुष्य, पुत्र, पौत्र कलत्र आदींची याचना परमेश्वराजवळ केली पाहिजे. ।। ५।।
इस भाष्य को एडिट करें