ऋग्वेद - मण्डल 2/ सूक्त 25/ मन्त्र 1
इन्धा॑नो अ॒ग्निं व॑नवद्वनुष्य॒तः कृ॒तब्र॑ह्मा शूशुवद्रा॒तह॑व्य॒ इत्। जा॒तेन॑ जा॒तमति॒ स प्र स॑र्सृते॒ यंयं॒ युजं॑ कृणु॒ते ब्रह्म॑ण॒स्पतिः॑॥
स्वर सहित पद पाठइन्धा॑नः । अ॒ग्निम् । व॒न॒व॒त् । व॒नु॒ष्य॒तः । कृ॒तऽब्र॑ह्मा । शू॒शु॒व॒त् । रा॒तऽह॑व्यः । इत् । जा॒तेन॑ । जा॒तम् । अति॑ । सः । प्र । स॒र्सृ॒ते॒ । यम्ऽय॑म् । युज॑म् । कृ॒णु॒ते । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्धानो अग्निं वनवद्वनुष्यतः कृतब्रह्मा शूशुवद्रातहव्य इत्। जातेन जातमति स प्र सर्सृते यंयं युजं कृणुते ब्रह्मणस्पतिः॥
स्वर रहित पद पाठइन्धानः। अग्निम्। वनवत्। वनुष्यतः। कृतऽब्रह्मा। शूशुवत्। रातऽहव्यः। इत्। जातेन। जातम्। अति। सः। प्र। सर्सृते। यम्ऽयम्। युजम्। कृणुते। ब्रह्मणः। पतिः॥
ऋग्वेद - मण्डल » 2; सूक्त » 25; मन्त्र » 1
अष्टक » 2; अध्याय » 7; वर्ग » 4; मन्त्र » 1
अष्टक » 2; अध्याय » 7; वर्ग » 4; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The attributes of the power/energy are stated.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - One who has deep knowledge of the power/energy, he produces wealth, is glamourous, owner of the richness, and offers the materials for oblations. He quickly grasps the nature and qualities of the production just with the creation of the moving world. This energy deploys its functions appropriately. In absence of this knowledge, the fire breaks out in the forests and the man fails in extinguishing it.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - As the rays move with the wind, likewise the energy power moves with (in) all articles. By the proper utilization of the knowledge about energy, a scientist accomplishes big tasks.
Foot Notes - (इन्धान:) प्रदीप्तः = Illumined. (वनवत् ) वनेन तुल्यम् = Like forest. (वनुष्यत:) हिंसन्तम् । अत्र विभक्ति व्यत्ययः । वनुष्यतिर्हन्ति कर्म ( NKT ) = Burning. ( कृतब्रह्मा) कृतानि ब्रह्माणि धनानि येन स: = One who has acquired wealth. (रातहव्यः) रातानि दत्तानि हव्यानि येन सः । = One who gives stuffs for oblations in the Holy Pit (शूशुवत्) विजानाति। = Knows well. ( ससुते ) भृशं सरति गच्छति = Moves quickly.
इस भाष्य को एडिट करें