English
ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 17/ मन्त्र 1
त्वं म॒हाँ इ॑न्द्र॒ तुभ्यं॑ ह॒ क्षा अनु॑ क्ष॒त्रं मं॒हना॑ मन्यत॒ द्यौः। त्वं वृ॒त्रं शव॑सा जघ॒न्वान्त्सृ॒जः सिन्धूँ॒रहि॑ना जग्रसा॒नान् ॥१॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । म॒हान् । इ॒न्द्र॒ । तुभ्य॑म् । ह॒ । क्षाः । अनु॑ । क्ष॒त्रम् । मं॒हना॑ । म॒न्य॒त॒ । द्यौः । त्वम् । वृ॒त्रम् । शव॑सा । ज॒घ॒न्वान् । सृ॒जः । सिन्धू॑न् । अहि॑ना । ज॒ग्र॒सा॒नान् ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वं महाँ इन्द्र तुभ्यं ह क्षा अनु क्षत्रं मंहना मन्यत द्यौः। त्वं वृत्रं शवसा जघन्वान्त्सृजः सिन्धूँरहिना जग्रसानान् ॥१॥
स्वर रहित पद पाठत्वम्। महान्। इन्द्र। तुभ्यम्। ह। क्षाः। अनु। क्षत्रम्। मंहना। मन्यत। द्यौः। त्वम्। वृत्रम्। शवसा। जघन्वान्। सृजः। सिन्धून्। अहिना। जग्रसानान् ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 17; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 5; वर्ग » 21; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 5; वर्ग » 21; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The attributes of a king (Indra) are denoted and told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O Indra (king endowed with knowledge and prosperity)! you are great. You regard the land and kingdom like the great sun and make it mighty. We also have great regard for you. The sun destroys the clouds and fills rivers with the rain waters, likewise you destroy your enemies, and with the wealth and strength make your people surpassing the best among the army of the enemies.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O the rulers and officers of the State ! as the great sun fills rivers with rain waters, in the same way you should adorn the State with wealth and prosperity. Complying to the commands of the king, makes the State great in every way.
Foot Notes - (क्षा:) भूमयः । क्षेति पृथिवीनाम = Earth, land. (वृत्रम्) मेघवद वर्त्तमानं शत्रूम् । वृत्त इति मेधनाम (NG 1, 10) = Cloud like enemy. (अहिना ) मेघेनेव धनेन । अहिरिति मेघनाथ (NG 1, 10) = With wealth like the cloud. (जग्रसानान् ) शत्रुसेनाग्रसमानान् । = Like the top men of the enemy's army.
इस भाष्य को एडिट करें