English
ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 7/ मन्त्र 11
तृ॒षु यदन्ना॑ तृ॒षुणा॑ व॒वक्ष॑ तृ॒षुं दू॒तं कृ॑णुते य॒ह्वो अ॒ग्निः। वात॑स्य मे॒ळिं स॑चते नि॒जूर्व॑न्ना॒शुं न वा॑जयते हि॒न्वे अर्वा॑ ॥११॥
स्वर सहित पद पाठतृ॒षु । यत् । अन्ना॑ । तृ॒षुणा॑ । व॒वक्ष॑ । तृ॒षुम् । दू॒तम् । कृ॒णु॒ते॒ । य॒ह्वः । अ॒ग्निः । वात॑स्य । मे॒ळिम् । स॒च॒ते॒ । नि॒ऽजूर्व॑न् । आ॒शुम् । न । वा॒ज॒य॒ते॒ । हि॒न्वे । अर्वा॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
तृषु यदन्ना तृषुणा ववक्ष तृषुं दूतं कृणुते यह्वो अग्निः। वातस्य मेळिं सचते निजूर्वन्नाशुं न वाजयते हिन्वे अर्वा ॥११॥
स्वर रहित पद पाठतृषु। यत्। अन्ना। तृषुणा। ववक्ष। तृषुम्। दूतम्। कृणुते। यह्वः। अग्निः। वातस्य। मेळिम्। सचते। निऽजूर्वन्। आशुम्। न। वाजयते। हिन्वे। अर्वा॥११॥
ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 7; मन्त्र » 11
अष्टक » 3; अध्याय » 5; वर्ग » 7; मन्त्र » 6
अष्टक » 3; अध्याय » 5; वर्ग » 7; मन्त्र » 6
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The subject of the learned artists is further dealt.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O men ! you should know well the properties of Agni (energy). It is indeed great, quick-going like a horse, and enables us to get food materials rapidly. It acts quickly like a messenger (in the form of communication media) when it meets the air. A person, knowing it moves like a speedy horse and I use it for various purposes.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - If men know the science of energy, air and their proper mixing, they may be able to send vehicles (transports) and messages to distant places like messengers and horses.
Foot Notes - (तृषु)क्षिप्रम्। = (NG 2, 15) = Immediate. (वाजयते) गमपति । = Causes to go. (हिन्वे) गमयेम । = Let me cause to go or move.
इस भाष्य को एडिट करें