English
ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 12/ मन्त्र 1
ऋषिः - सुतम्भर आत्रेयः
देवता - अग्निः
छन्दः - स्वराट्पङ्क्ति
स्वरः - पञ्चमः
प्राग्नये॑ बृह॒ते य॒ज्ञिया॑य ऋ॒तस्य॒ वृष्णे॒ असु॑राय॒ मन्म॑। घृ॒तं न य॒ज्ञ आ॒स्ये॒३॒॑ सुपू॑तं॒ गिरं॑ भरे वृष॒भाय॑ प्रती॒चीम् ॥१॥
स्वर सहित पद पाठप्र । अ॒ग्नये॑ । बृ॒ह॒ते । य॒ज्ञिया॑य । ऋ॒तस्य॑ । वृष्णे॑ । असु॑राय । मन्म॑ । घृ॒तम् । न । य॒ज्ञे । आ॒स्ये॑ । सुऽपू॑तम् । गिर॑म् । भ॒रे॒ । वृ॒ष॒भाय॑ । प्र॒ती॒चीम् ॥
स्वर रहित मन्त्र
प्राग्नये बृहते यज्ञियाय ऋतस्य वृष्णे असुराय मन्म। घृतं न यज्ञ आस्ये३ सुपूतं गिरं भरे वृषभाय प्रतीचीम् ॥१॥
स्वर रहित पद पाठप्र। अग्नये। बृहते। यज्ञियाय। ऋतस्य। वृष्णे। असुराय। मन्म। घृतम्। न। यज्ञे। आस्ये। सुऽपूतम्। गिरम्। भरे। वृषभाय। प्रतीचीम् ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 12; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 4; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 4; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The attributes of Agni (energy) are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O men ! as I utter a speech which imparts knowledge and motivates to perform suitable act to manifest this Agni (energy) in which Yajnas (non-violent of sacrifices) are performed, which showers water, is in Pranas (in subtle form) and is most powerful. So you should also uphold or utilize it properly. I do it by putting in the mouth pure ghee (clarified butter) as well as in the Yajna.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - Men should try to acquire the knowledge of the earth and other objects, after getting the knowledge of the fire.
Foot Notes - (मन्म ) ज्ञानोत्पादकं कारणम् । मन्म-मननीयानीति (NKT 10, 4, 42 ) । = That which causes knowledge. (ऋतस्य) जलस्य ! ऋतम् इति उदकनाम (NG 1, 12) = Of water. (प्रतीचीम् ) पश्चिम क्रियाम् । = Suitable etc.
इस भाष्य को एडिट करें