English
ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 42/ मन्त्र 1
प्र शंत॑मा॒ वरु॑णं॒ दीधि॑ती॒ गीर्मि॒त्रं भग॒मदि॑तिं नू॒नम॑श्याः। पृष॑द्योनिः॒ पञ्च॑होता शृणो॒त्वतू॑र्तपन्था॒ असु॑रो मयो॒भुः ॥१॥
स्वर सहित पद पाठप्र । शम्ऽत॑मा । वरु॑णम् । दीधि॑ती । गीः । मि॒त्रम् । भग॑म् । अदि॑तिम् । नू॒नम् । अ॒श्याः॒ । पृष॑त्ऽयोनिः । पञ्च॑ऽहोता । शृ॒णो॒तु॒ । अतू॑र्तऽपन्थाः । असु॑रः । म॒यः॒ऽभुः ॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र शंतमा वरुणं दीधिती गीर्मित्रं भगमदितिं नूनमश्याः। पृषद्योनिः पञ्चहोता शृणोत्वतूर्तपन्था असुरो मयोभुः ॥१॥
स्वर रहित पद पाठप्र। शम्ऽतमा। वरुणम्। दीधिती। गीः। मित्रम्। भगम्। अदितिम्। नूनम्। अश्याः। पृषत्ऽयोनिः। पञ्चऽहोता। शृणोतु। अतूर्तऽपन्थाः। असुरः। मयःऽभुः ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 42; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 2; वर्ग » 17; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 2; वर्ग » 17; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The attributes of the Vishvedevāh are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O learned person ! certainly enjoy or make proper use of the speech which illuminates Udāna Prana (a king of vital breath), leads to much happiness, showers joy, is taken by five Pranas, or Prana, wealth, sky or the earth. You should listen to the particular speech (sound), which is in the cloud, whose path is inviolable and which is producer of happiness.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - There is a sound in all objects produced by the contact of the sky or ether. It can be known and utilized only by great scientists.
Translator's Notes -
प्राणो मित्रम् । (Jaiminyopnishad Brahman 3, 1, 3, 6) इयं पृथिवी वा अदितिः (मैत्रायणी संहिता 3, 18 ) इयं पृथिवी वै देव्यदितिः (जैमिनीयो 1, 58 तै० 1, 4, 3, 1) इयं पृथिवी ह्यदिति:( ऐतरेय 1, 81 Stph 3, 2, 3, 6) पृथिव्यदिति: (कारकसंहिता 24, 4, 6)।
Foot Notes - (मित्रम् ) प्राणम् = Prana (a vital breath). (अदितिम् ) आकाशं भूमि वा । = Sky or earth. (पंचहोता) पच प्राणा होता आदातारो यस्याः सा । = The speech whose takers are five Pranas. (असुर:) प्रकाशाऽवरको मेघः । = Cloud which covers light.
इस भाष्य को एडिट करें