ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 11/ मन्त्र 1
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - अग्निः
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
यज॑स्व होतरिषि॒तो यजी॑या॒नग्ने॒ बाधो॑ म॒रुतां॒ न प्रयु॑क्ति। आ नो॑ मि॒त्रावरु॑णा॒ नास॑त्या॒ द्यावा॑ हो॒त्राय॑ पृथि॒वी व॑वृत्याः ॥१॥
स्वर सहित पद पाठयज॑स्व । हो॒तः॒ । इ॒षि॒तः । यजी॑यान् । अग्ने॑ । बाधः॑ । म॒रुता॑म् । न । प्रऽयु॑क्ति । आ । नः॒ । मि॒त्रावरु॑णा । नास॑त्या । द्यावा॑ । हो॒त्राय॑ । पृ॒थि॒वी इति॑ । व॒वृ॒त्याः॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
यजस्व होतरिषितो यजीयानग्ने बाधो मरुतां न प्रयुक्ति। आ नो मित्रावरुणा नासत्या द्यावा होत्राय पृथिवी ववृत्याः ॥१॥
स्वर रहित पद पाठयजस्व। होतः। इषितः। यजीयान्। अग्ने। बाधः। मरुताम्। न। प्रऽयुक्ति। आ। नः। मित्रावरुणा। नासत्या। द्यावा। होत्राय। पृथिवी इति। ववृत्याः ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 11; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 5; वर्ग » 13; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 5; वर्ग » 13; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - What should the enlightened persons do is told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O liberal donor ! enlightened man purifier like the fire, (and. Ed) performing the Yajna (non-violent sacrifice) (is. Ed.) well impelled by the wise. Do you invite us with good deeds like the teachers and preachers who are like Prana and Udāna and are devoid of all false conduct. They unite for giving and taking (people. Ed.) to heaven (from the. Ed.) earth. Having removed all obstacles put (up. Ed.) by mighty men who are like impetuous winds, you unite all.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - Those enlightened men who are dear like the Prana and Udana, and industrious, are able to make all happy.
Foot Notes - (यजस्व) सङ्गमय । यज-देवपूजासङ्गतिकरणदानेषु (भ्वा० ) अत्र सङ्गतिकरणार्थग्रहणम् । = Unite. (मित्रावरुणा ) प्राणोदानाविवाध्यापको- पदेशकौ । प्राणोदानौ वे मित्रावरुणौ (Stph 1, 8 3 12 II 3, 6, 1, 16, 5, 3, 5, 34 )। = Teachers and preachers who are like Prana and Udana (two vital airs ). ( इषित:) प्रेरितः । इष-गतौ (दिवा० ) गति-प्र ेरणम् । = Impelled, urged. (होत्राय) आदानाय दानाय वा । हु-दानादनयोः आदाने च (जुहो०) अत्र दानादानार्थग्रहणम् = For making and giving. (मरुताम् ) वायूनामिव मनुष्याणाम् । मरुतः मितराविणो वा मितरोचिनो वा मरुद् द्रवन्तीति वा (NKT 11, 2, 14 ) । = Mighty men who are like impetuous winds.
इस भाष्य को एडिट करें