Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 6 के सूक्त 70 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 70/ मन्त्र 1
    ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः देवता - द्यावापृथिव्यौ छन्दः - निचृज्जगती स्वरः - निषादः

    घृ॒तव॑ती॒ भुव॑नानामभि॒श्रियो॒र्वी पृ॒थ्वी म॑धु॒दुघे॑ सु॒पेश॑सा। द्यावा॑पृथि॒वी वरु॑णस्य॒ धर्म॑णा॒ विष्क॑भिते अ॒जरे॒ भूरि॑रेतसा ॥१॥

    स्वर सहित पद पाठ

    घृ॒तव॑ती॒ इति॑ घृ॒तऽव॑ती । भुव॑नानाम् । अ॒भि॒ऽश्रिया॑ । उ॒र्वी । पृ॒थ्वी इति॑ । म॒धु॒दुघे॒ इति॑ म॒धु॒ऽदुघे॑ । सु॒ऽपेश॑सा । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । वरु॑णस्य । धर्म॑णा । विस्क॑भिते॒ इति॒ विऽस्क॑भिते । अ॒जरे॒ इति॑ । भूरि॑ऽरेतसा ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    घृतवती भुवनानामभिश्रियोर्वी पृथ्वी मधुदुघे सुपेशसा। द्यावापृथिवी वरुणस्य धर्मणा विष्कभिते अजरे भूरिरेतसा ॥१॥

    स्वर रहित पद पाठ

    घृतवती इति घृतऽवती। भुवनानाम्। अभिऽश्रिया। उर्वी। पृथ्वी इति। मधुदुघे इति मधुऽदुघे। सुऽपेशसा। द्यावापृथिवी इति। वरुणस्य। धर्मणा। विस्कभिते इति विऽस्कभिते। अजरे इति। भूरिऽरेतसा ॥१॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 70; मन्त्र » 1
    अष्टक » 5; अध्याय » 1; वर्ग » 14; मन्त्र » 1

    Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O men ! you should thoroughly know the sun and the earth, which are the principal beauty of the worlds; are endowed with many articles, spacious, full of sweet and other juices (saps). Of lovely firm or endowed with gold, containing much water or splendor, many germed upheld by the power of attraction and upholding of the sun or the air and undecaying.

    Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
    N/A

    Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O men ! you should know the science of Geology and electricity. The two worlds (heaven and earth) are upheld by the sun and the air. Increase your power and fulfil your desire by knowing and utilizing them properly.

    Foot Notes - (धृतवती) बहुधृतम् उदकं दीप्तिर्वा विद्यते ययोस्ते | द्युतमित्युदकनाम । (NG 1, 12 ) = Full of sweet and other juices (सुपेशसा) शोभनं पेशः सुवर्ण रूपं वा ययोस्ते । पेश: इति रूपनाम (NG 3,7 ) । पेश: इति हिरण्य) नाम (NG 1,22) = Lovely or containing gold. (वरुणस्य) सूर्यस्य वायोर्वा । वरुण एव सविता (जैमिनीयोप, 427, 3) सदा एषः (सूर्य:) अप प्रविश्य वरुणे भवति (कैषीतकोज. 18, 9) वातोवरुण (मैत्रायशी स. 4, 6, 5 S. Br. 12, 9, 1, 16 ) = of the sun or the air.

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top