Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 10 के सूक्त 172 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 172/ मन्त्र 1
    ऋषिः - संवर्तः देवता - उषाः छन्दः - पिपीलिकामध्यागायत्री स्वरः - षड्जः

    आ या॑हि॒ वन॑सा स॒ह गाव॑: सचन्त वर्त॒निं यदूध॑भिः ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    आ । या॒हि॒ । वन॑सा । स॒ह । गावः॑ । स॒च॒न्त॒ । वर्त॒निम् । यत् । ऊध॑ऽभिः ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    आ याहि वनसा सह गाव: सचन्त वर्तनिं यदूधभिः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    आ । याहि । वनसा । सह । गावः । सचन्त । वर्तनिम् । यत् । ऊधऽभिः ॥ १०.१७२.१

    ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 172; मन्त्र » 1
    अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 30; मन्त्र » 1

    मन्त्रार्थ -
    (वनसा सह-याहि) हे उषा! चतुर्थ मन्त्र में 'उषा देवता' तू कमनीय तेज: स्वरूप से आ-प्राप्त हो "वनोति कान्तिकर्मा" [निघ० २।६] (यत्-गाव:-ऊधभिः-वर्तनिं सचन्ते) जबकि घर की गौवें दुग्धपूर्ण- दूध से भरे दुग्धाङ्गों-लेवों दुग्धवर्तन-व्यवहार सेवन करती हैं या लोक प्रसिद्ध दुग्धाधान वर्तन-पात्र को सींचती हैं। उषाकाल में गौत्रों को दुहना चाहिये ॥१॥

    विशेष - ऋषिः- आङ्गिरसः संवर्तः (सूर्यरश्मियों से पूर्ण आकाश के ज्ञान से पूर्ण विद्वान्) देवता — उषाः ।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top