ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 124/ मन्त्र 1
ऋषिः - अग्निवरुणसोमानां निहवः
देवता - अग्निः
छन्दः - त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
इ॒मं नो॑ अग्न॒ उप॑ य॒ज्ञमेहि॒ पञ्च॑यामं त्रि॒वृतं॑ स॒प्तत॑न्तुम् । असो॑ हव्य॒वाळु॒त न॑: पुरो॒गा ज्योगे॒व दी॒र्घं तम॒ आश॑यिष्ठाः ॥
स्वर सहित पद पाठइ॒मम् । नः॒ । अ॒ग्ने॒ । उप॑ । य॒ज्ञम् । आ । इ॒हि॒ । पञ्च॑ऽयामम् । त्रि॒ऽवृत॑म् । स॒प्तऽत॑न्तुम् । असः॑ । ह॒व्य॒ऽवाट् । उ॒त । नः॒ । पु॒रः॒ऽगाः । ज्योक् । ए॒व । दी॒र्घम् । तमः॑ । आ । अ॒श॒यि॒ष्ठाः॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
इमं नो अग्न उप यज्ञमेहि पञ्चयामं त्रिवृतं सप्ततन्तुम् । असो हव्यवाळुत न: पुरोगा ज्योगेव दीर्घं तम आशयिष्ठाः ॥
स्वर रहित पद पाठइमम् । नः । अग्ने । उप । यज्ञम् । आ । इहि । पञ्चऽयामम् । त्रिऽवृतम् । सप्तऽतन्तुम् । असः । हव्यऽवाट् । उत । नः । पुरःऽगाः । ज्योक् । एव । दीर्घम् । तमः । आ । अशयिष्ठाः ॥ १०.१२४.१
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 124; मन्त्र » 1
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 9; मन्त्र » 1
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 9; मन्त्र » 1
भावार्थ - जठराग्नी, प्राण, इंद्रियांसह पृथ्वी इत्यादी भूतांद्वारे नियंत्रित असलेला व वात, पित्त, कफ यामध्ये वर्तमान आणि सात रस रक्त, मांस इत्यादी धातूंचे घर अशा शरीरात आत्मा चालक स्वामी आहे; पण तो प्रगाढ अंधकारात आहे. त्याला बाह्य दृष्टीने कोणी पाहू शकत नाही. ॥१॥
इस भाष्य को एडिट करें