English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 143/ मन्त्र 2
त्यं चि॒दश्वं॒ न वा॒जिन॑मरे॒णवो॒ यमत्न॑त । दृ॒ळ्हं ग्र॒न्थिं न वि ष्य॑त॒मत्रिं॒ यवि॑ष्ठ॒मा रज॑: ॥
स्वर सहित पद पाठत्यम् । चि॒त् । अश्व॑म् । न । वा॒जिन॑म् । अ॒रे॒णवः॑ । यम् । अत्न॑त । दृ॒ळ्हम् । ग्र॒न्थिम् । न । वि । स्य॒त॒म् । अत्रि॑म् । यवि॑ष्ठम् । आ । रजः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्यं चिदश्वं न वाजिनमरेणवो यमत्नत । दृळ्हं ग्रन्थिं न वि ष्यतमत्रिं यविष्ठमा रज: ॥
स्वर रहित पद पाठत्यम् । चित् । अश्वम् । न । वाजिनम् । अरेणवः । यम् । अत्नत । दृळ्हम् । ग्रन्थिम् । न । वि । स्यतम् । अत्रिम् । यविष्ठम् । आ । रजः ॥ १०.१४३.२
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 143; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 1; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 1; मन्त्र » 2
भावार्थ - घोड्याप्रमाणे बलवान आत्मा जेव्हा भोक्ता बनतो, तेव्हा त्याच्यामध्ये वर्तमान असलेल्या वासना त्याला आपल्या ताण्याबाण्यात अडकवितात, आकर्षित करून घेतात. तो दृढ बंधनात फसतो. अध्यापक व उपदेशक आपल्या अध्यात्म प्रवचनाद्वारे त्याचा राग (मोह) छिन्नभिन्न करून टाकतात. त्याला त्यातून सोडवून निर्बंधन करून टाकतात. ॥२॥
इस भाष्य को एडिट करें