English
ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 14/ मन्त्र 1
ऋषिः - वामदेवो गौतमः
देवता - अग्निर्लिङ्गोक्ता वा
छन्दः - भुरिक्पङ्क्ति
स्वरः - पञ्चमः
प्रत्य॒ग्निरु॒षसो॑ जा॒तवे॑दा॒ अख्य॑द्दे॒वो रोच॑माना॒ महो॑भिः। आ ना॑सत्योरुगा॒या रथे॑ने॒मं य॒ज्ञमुप॑ नो यात॒मच्छ॑ ॥१॥
स्वर सहित पद पाठप्रति॑ । अ॒ग्निः । उ॒षसः॑ । जा॒तऽवे॑दाः । अख्य॑त् । दे॒वः । रोच॑मानाः । महः॑ऽभिः । आ । ना॒स॒त्या॒ । उ॒रु॒ऽगा॒या । रथे॑न । इ॒मम् । य॒ज्ञम् । उप॑ । नः॒ । या॒त॒म् । अच्छ॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
प्रत्यग्निरुषसो जातवेदा अख्यद्देवो रोचमाना महोभिः। आ नासत्योरुगाया रथेनेमं यज्ञमुप नो यातमच्छ ॥१॥
स्वर रहित पद पाठप्रति। अग्निः। उषसः। जातऽवेदाः। अख्यत्। देवः। रोचमानाः। महःऽभिः। आ। नासत्या। उरुऽगाया। रथेन। इमम्। यज्ञम्। उप। नः। यातम्। अच्छ ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 14; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 5; वर्ग » 14; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 5; वर्ग » 14; मन्त्र » 1
विषय - या सूक्तात अग्नी, विद्वान, स्त्री, पुरुष यांच्या कृत्याचे वर्णन असल्यामुळे या सूक्ताच्या अर्थाची पूर्व सूक्तार्थाबरोबर संगती जाणावी.
भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमालंकार आहे. सूर्य जसा उषःकाली शोभून दिसतो, तसे हे माणसांनो ! सत्याच्या उपदेशाने रथाच्या मार्गाप्रमाणे जे विद्येचे सुख प्राप्त करवितात ते जगाचे कल्याणकर्ते असतात. ॥ १ ॥
इस भाष्य को एडिट करें