English
ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 59/ मन्त्र 2
ऋषिः - श्यावाश्व आत्रेयः
देवता - मरुतः
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
अमा॑देषां भि॒यसा॒ भूमि॑रेजति॒ नौर्न पू॒र्णा क्ष॑रति॒ व्यथि॑र्य॒ती। दू॒रे॒दृशो॒ ये चि॒तय॑न्त॒ एम॑भिर॒न्तर्म॒हे वि॒दथे॑ येतिरे॒ नरः॑ ॥२॥
स्वर सहित पद पाठअमा॑त् । ए॒षा॒म् । भि॒यसा॑ । भूमिः॑ । ए॒ज॒ति॒ । नौः । न । पू॒र्णा । क्ष॒र॒ति॒ । व्यथिः॑ । य॒ती । दू॒रे॒ऽदृशः॑ । ये । चि॒तय॑न्ते । एम॑ऽभिः । अ॒न्तः । म॒हे । वि॒दथे॑ । ये॒ति॒रे॒ । नरः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अमादेषां भियसा भूमिरेजति नौर्न पूर्णा क्षरति व्यथिर्यती। दूरेदृशो ये चितयन्त एमभिरन्तर्महे विदथे येतिरे नरः ॥२॥
स्वर रहित पद पाठअमात्। एषाम्। भियसा। भूमिः। एजति। नौः। न। पूर्णा। क्षरति। व्यथिः। यती। दूरेऽदृशः। ये। चितयन्ते। एमऽभिः। अन्तः। महे। विदथे। येतिरे। नरः ॥२॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 59; मन्त्र » 2
अष्टक » 4; अध्याय » 3; वर्ग » 24; मन्त्र » 2
अष्टक » 4; अध्याय » 3; वर्ग » 24; मन्त्र » 2
भावार्थ - या मंत्रात उपमालंकार आहे. जसे शूर वीराजवळ जाण्यास भित्री माणसे घाबरतात तसे वायू व सूर्यामुळे भूमी कंपायमान होते. जशी पदार्थांनी भरलेली नौका अग्नी इत्यादीद्वारे तात्काळ समुद्रापार जाते तसे विद्येच्या पार माणसांनी पोचावे. जसे वीर पुरुष युद्धात प्रयत्नशील असतात तसे इतर माणसांनीही प्रयत्नशील असावे. ॥ २ ॥
इस भाष्य को एडिट करें