English
ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 40/ मन्त्र 1
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - विराट्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
इन्द्र॒ पिब॒ तुभ्यं॑ सु॒तो मदा॒याव॑ स्य॒ हरी॒ वि मु॑चा॒ सखा॑या। उ॒त प्र गा॑य ग॒ण आ नि॒षद्याथा॑ य॒ज्ञाय॑ गृण॒ते वयो॑ धाः ॥१॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्र॑ । पिब॑ । तुभ्य॑म् । सु॒तः । मदा॑य । अव॑ । स्य॒ । हरी॒ इति॑ । वि । मु॒च॒ । सखा॑या । उ॒त । प्र । गा॒य॒ । ग॒णे । आ । नि॒ऽसद्य । अथ॑ । य॒ज्ञाय॑ । गृ॒ण॒ते । वयः॑ । धाः॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्र पिब तुभ्यं सुतो मदायाव स्य हरी वि मुचा सखाया। उत प्र गाय गण आ निषद्याथा यज्ञाय गृणते वयो धाः ॥१॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्र। पिब। तुभ्यम्। सुतः। मदाय। अव। स्य। हरी इति। वि। मुच। सखाया। उत। प्र। गाय। गणे। आ। निऽसद्य। अथ। यज्ञाय। गृणते। वयः। धाः ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 40; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 7; वर्ग » 12; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 7; वर्ग » 12; मन्त्र » 1
विषय - या सूक्तात इंद्र, सोम, औषधी, राजा व प्रजा यांच्या कृत्याचे वर्णन असल्यामुळे या सूक्ताच्या अर्थाची पूर्व सूक्तार्थाबरोबर संगती जाणावी.
भावार्थ - हे राजा ! तू सोमलता इत्यादी महा औषधींच्या रसाचे पान करून रोगरहित हो. सत्य व असत्याचा निर्णय घे. सर्व मित्रांची स्तुती कर. विद्वानांच्या सभेत स्थित हो. सत्य, न्यायाचा प्रचार करून दीर्घ ब्रह्मचर्याने विद्याग्रहण कर व संपूर्ण बालक व बालिकांना प्रवृत्त करून संपूर्ण प्रजेला दीर्घायुषी बनव. ॥ १ ॥
इस भाष्य को एडिट करें