English
ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 20/ मन्त्र 1
उ॒ग्रो ज॑ज्ञे वी॒र्या॑य स्व॒धावा॒ञ्चक्रि॒रपो॒ नर्यो॒ यत्क॑रि॒ष्यन्। जग्मि॒र्युवा॑ नृ॒षद॑न॒मवो॑भिस्त्रा॒ता न॒ इन्द्र॒ एन॑सो म॒हश्चि॑त् ॥१॥
स्वर सहित पद पाठउ॒ग्रः । ज॒ज्ञे॒ । वी॒र्या॑य । स्व॒धाऽवा॑न् । चक्रिः॑ । अपः॑ । नर्यः॑ । यत् । क॒रि॒ष्यन् । जग्मिः॑ । युवा॑ । नृ॒ऽसद॑नम् । अवः॑ऽभिः । त्रा॒ता । नः॒ । इन्द्रः॑ । एन॑सः । म॒हः । चि॒त् ॥
स्वर रहित मन्त्र
उग्रो जज्ञे वीर्याय स्वधावाञ्चक्रिरपो नर्यो यत्करिष्यन्। जग्मिर्युवा नृषदनमवोभिस्त्राता न इन्द्र एनसो महश्चित् ॥१॥
स्वर रहित पद पाठउग्रः। जज्ञे। वीर्याय। स्वधाऽवान्। चक्रिः। अपः। नर्यः। यत्। करिष्यन्। जग्मिः। युवा। नृऽसदनम्। अवःऽभिः। त्राता। नः। इन्द्रः। एनसः। महः। चित् ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 20; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 3; वर्ग » 1; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 3; वर्ग » 1; मन्त्र » 1
विषय - या सूक्तात राजा, सूर्य, बलिष्ठ, सेनापती, सेवक, अध्यापक, अध्येता, मित्र, दाता व रचनाकारांचे कृत्य व गुणांचे वर्णन असल्यामुळे या सूक्ताच्या अर्थाची पूर्व सूक्तार्थाबरोबर संगती जाणावी.
भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमालंकार आहे. जो माणसांचा हितकर्ता, पित्याप्रमाणे पालक व उपदेशकांप्रमाणे पापाचरणापासून पृथक करणारा असतो. तसेच सभेत स्थित असून न्यायकर्ता असतो. धन, ऐश्वर्य, पराकम सतत वाढवितो. त्यालाच सर्व माणसांनी राजा मानावे. ॥ १ ॥
इस भाष्य को एडिट करें