ऋग्वेद - मण्डल 9/ सूक्त 5/ मन्त्र 11
ऋषिः - असितः काश्यपो देवलो वा
देवता - आप्रियः
छन्दः - विराडनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
विश्वे॑ देवा॒: स्वाहा॑कृतिं॒ पव॑मान॒स्या ग॑त । वा॒युर्बृह॒स्पति॒: सूर्यो॒ऽग्निरिन्द्र॑: स॒जोष॑सः ॥
स्वर सहित पद पाठविश्वे॑ । देवाः॑ । स्वाहा॑ऽकृतिम् । पव॑मानस्य । आ । ग॒त॒ । वा॒युः । बृह॒स्पतिः॑ । सूर्यः॑ । अ॒ग्निः । इन्द्रः॑ स॒जोष॑सः ॥
स्वर रहित मन्त्र
विश्वे देवा: स्वाहाकृतिं पवमानस्या गत । वायुर्बृहस्पति: सूर्योऽग्निरिन्द्र: सजोषसः ॥
स्वर रहित पद पाठविश्वे । देवाः । स्वाहाऽकृतिम् । पवमानस्य । आ । गत । वायुः । बृहस्पतिः । सूर्यः । अग्निः । इन्द्रः सजोषसः ॥ ९.५.११
ऋग्वेद - मण्डल » 9; सूक्त » 5; मन्त्र » 11
अष्टक » 6; अध्याय » 7; वर्ग » 25; मन्त्र » 6
अष्टक » 6; अध्याय » 7; वर्ग » 25; मन्त्र » 6
भावार्थ - या सूक्ताच्या उपसंहारात विद्वानांच्या संगतीचे कथन केलेले आहे की वरील गुणसंपन्न विद्वान लोकांनी ज्ञान यज्ञात विविध प्रकारचे ज्ञान उपलब्ध करावे. तात्पर्य हे आहे की या मंत्रात ज्ञानयज्ञाचे सर्वोपरि वर्णन केलेले आहे वास्तविक ज्ञानयज्ञ सर्वोत्कृष्ट आहे. याच अभिप्रायाने गीतेत म्हटले आहे की ‘‘श्रेयान् द्रव्यभयाद्यज्ञाज्ज्ञानयज्ञ: परन्तप!’’ हे शत्रुतापक अर्जुन! द्रव्ययज्ञापेक्षा ज्ञानयज्ञ श्रेष्ठ आहे. ॥११॥
इस भाष्य को एडिट करें