Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 11/ मन्त्र 28
    ऋषिः - गृत्समद ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - प्रकृतिः स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    0

    दे॒वस्य॑ त्वा सवि॒तुः प्र॑सवेऽश्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑ पू॒ष्णो हस्ता॑भ्याम्। पृ॒थि॒व्याः स॒धस्था॑द॒ग्निं पु॑री॒ष्यमङ्गिर॒स्वत् ख॑नामि। ज्योति॑ष्मन्तं त्वाग्ने सु॒प्रती॑क॒मज॑स्रेण भा॒नुना॒ दीद्य॑तम्। शि॒वं प्र॒जाभ्योऽहि॑ꣳसन्तं पृथि॒व्याः स॒धस्था॑द॒ग्निं पु॑री॒ष्यमङ्गिर॒स्वत् ख॑नामः॥२८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    दे॒वस्य॑। त्वा॒। स॒वि॒तुः। प्र॒स॒व इति॑ प्रऽस॒वे। अ॒श्विनोः॑। बा॒हुभ्या॑म्। पू॒ष्णः। हस्ता॑भ्याम्। पृ॒थि॒व्याः। स॒धस्था॒दिति॑ स॒धऽस्था॑त्। अ॒ग्निम्। पु॒री॒ष्य᳖म्। अ॒ङ्गि॒र॒स्वत्। ख॒ना॒मि॒। ज्योति॑ष्मन्तम्। त्वा। अ॒ग्ने॒। सु॒प्रती॑क॒मिति॑ सु॒ऽप्रती॑कम्। अज॑स्रेण। भा॒नुना॑। दीद्य॑तम्। शि॒वम्। प्र॒जाभ्य॒ इति॑ प्र॒ऽजाभ्यः॑। अहि॑ꣳसन्तम्। पृ॒थि॒व्याः। स॒धस्था॒दिति॑ स॒धऽस्था॑त्। अ॒ग्निम्। पु॒री॒ष्य᳖म्। अ॒ङ्गि॒र॒स्वत्। ख॒ना॒मः॒ ॥२८ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेश्विनोर्बाहुभ्याम्पूष्णो हस्ताभ्याम् । पृथिव्याः सधस्थादग्निं पुरीष्यमङ्गिरस्वत्खनामा। ज्योतिष्मन्तन्त्वाग्ने सुप्रतीकमजस्रेण भानुना दीद्यतम् । शिवम्प्रजाभ्यो हिँसन्तँ पृथिव्या सधस्थादग्निम्पुरीष्यमङ्गिरस्वत्खनामः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    देवस्य। त्वा। सवितुः। प्रसव इति प्रऽसवे। अश्विनोः। बाहुभ्याम्। पूष्णः। हस्ताभ्याम्। पृथिव्याः। सधस्थादिति सधऽस्थात्। अग्निम्। पुरीष्यम्। अङ्गिरस्वत्। खनामि। ज्योतिष्मन्तम्। त्वा। अग्ने। सुप्रतीकमिति सुऽप्रतीकम्। अजस्रेण। भानुना। दीद्यतम्। शिवम्। प्रजाभ्य इति प्रऽजाभ्यः। अहिꣳसन्तम्। पृथिव्याः। सधस्थादिति सधऽस्थात्। अग्निम्। पुरीष्यम्। अङ्गिरस्वत्। खनामः॥२८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 11; मन्त्र » 28
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে (অগ্নে) ভূগর্ভ ও শিল্পবিদ্যাবিদ্ বিদ্বান্ ! যেমন আমি (সবিতুঃ) সর্ব জগতের উৎপন্নকারী (দেবস্য) প্রকাশমান ঈশ্বরের (প্রসবে) উৎপন্ন কৃত সংসারে (অশ্বিনোঃ) আকাশ ও পৃথিবীর (বাহুভ্যাম্) আকর্ষণ তথা ধারণ রূপ বাহুদিগের সমান এবং (পূষ্ণঃ) প্রাণের (হস্তাভ্যাম্) বলও পরাক্রম তুল্য (ত্বা) আপনাকে অগ্রে করিয়া (পৃথিব্যাঃ) ভূমির (সধস্থাৎ) এক স্থান হইতে (পুরীষ্যম্) পূর্ণ সুখদায়ক (জ্যোতিষ্মন্তম্) বহু জ্যোতি সম্পন্ন (অজস্রেণ) নিরন্তর (ভানুনা) দীপ্তি দ্বারা (দীদ্যতম্) অত্যন্ত প্রকাশমান (পুরীষ্যম্) সুন্দর রক্ষাকারক (অগ্নিম্) বায়ুতে নিবাসকারী বিদ্যুৎকে (অঙ্গিরস্বৎ) বায়ুসদৃশ (খনামি) সিদ্ধ করি এবং যেমন (ত্বা) আপনার আশ্রয় লইয়া আমরা (পৃথিব্যাঃ) অন্তরিক্ষের (সধস্থাৎ) এক প্রদেশ হইতে (অঙ্গিরস্বৎ) সূত্রাত্মা বায়ুসদৃশ বর্ত্তমান (অহিংসন্তম্) যাহা তাড়না করেনা এইরূপ (পুরীষ্যম্) পরিপালক পদার্থগুলিতে উত্তম (প্রজাভ্যঃ) প্রজা হেতু (শিবম্) মঙ্গলকারক (অগ্নিম্) অগ্নিকে (খনামঃ) প্রকট করে সেইরূপ সকলেই করিবে ॥ ২৮ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- রাজ্য ও প্রজাগণ সর্বত্র নিবাসকারী বিদ্যুৎরূপী অগ্নিকে সব পদার্থগুলি হইতে সাধন ও উপসাধনের দ্বারা প্রসিদ্ধ করিয়া কার্য্যে প্রযুক্ত করে তাহারা কল্যাণকর ঐশ্বর্য্য প্রাপ্ত হইয়া থাকেন । কোন উৎপন্ন পদার্থ বিদ্যুতের ব্যাপ্তি বিনা রিক্ত থাকেনা এইরকম সব ব্যক্তি জানিয়া লইবে ॥ ২৮ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - দে॒বস্য॑ ত্বা সবি॒তুঃ প্র॑সবে᳕ऽশ্বিনো॑র্বা॒হুভ্যাং॑ পূ॒ষ্ণো হস্তা॑ভ্যাম্ । পৃ॒থি॒ব্যাঃ স॒ধস্থা॑দ॒গ্নিং পু॑রী॒ষ্য᳖মঙ্গির॒স্বৎ খ॑নামি । জ্যোতি॑ষ্মন্তং ত্বাগ্নে সু॒প্রতী॑ক॒মজ॑স্রেণ ভা॒নুনা॒ দীদ্য॑তম্ । শি॒বং প্র॒জাভ্যোऽহি॑ꣳসন্তং পৃথি॒ব্যাঃ স॒ধস্থা॑দ॒গ্নিং পু॑রী॒ষ্য᳖মঙ্গির॒স্বৎ খ॑নামঃ ॥ ২৮ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - দেবস্য ত্বেত্যস্য গৃৎসমদ ঋষিঃ । অগ্নির্দেবতা । প্রকৃতিশ্ছন্দঃ ।
    ধৈবতঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top