पदार्थ -

પદાર્થ : (आत् इत्) ત્યાર પછી - નિદિધ્યાસનરૂપ અભ્યાસ પછી (प्रत्नस्य रेतसः) આ જગતમાં પૂર્વ વિદ્યમાન શાસ્વત અને સમસ્ત જગતમાં પ્રાપ્ત (रेतसः)  અગ્નિ-પ્રકાશસ્વરૂપ પરમાત્મા (वासरं ज्योतिः) ‘વાસ-૨’ મુક્ત આત્માઓને વસાવનારી જ્યોતિને (पश्यन्ति) ધ્યાનીજન નિહાળે છે. (यत् दिवि परः इध्यते) જે દેદીપ્યમાન અમૃતરૂપ મોક્ષધામમાં અત્યંત દીપ્ત થઈ રહી છે. (૧૦)

भावार्थ -

ભાવાર્થ : જગતમાં પૂર્વ વિદ્યમાન અને જગતમાં વ્યાપ્ત પરમાત્માની જ્યોતિ જે પ્રકાશમય મોક્ષધામમાં અત્યંત દીપ્ત થઈ રહી છે, તેને ધ્યાનીજન યોગાભ્યાસ પછી સાક્ષાત્ પ્રાપ્ત કર્યા કરે છે.

પરમાત્માનું જે જ્યોતિસ્વરૂપ અનન્ત મોક્ષધામમાં છે, તેની ધ્યાનીજનના હૃદયમાં સાક્ષાત્ થાય છે. જે અલ્પકાલીન અને એક દેશીય સભાન પ્રતીત થાય છે, પરમાત્મા તો અનંત છે, પરન્તુ મનુષ્ય અનંત બની શકતો નથી, જેથી મનુષ્યનો અધિકાર હૃદયમાં જ સાક્ષાત્ કરવાનો છે. "हृद्यपेक्षा तु मानुष्यधिकारत्वात्’’ (વેદાન્ત. ૧ : ૩ : ૨૫) (૧૦)

इस भाष्य को एडिट करें