English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 18/ मन्त्र 3
इ॒मे जी॒वा वि मृ॒तैराव॑वृत्र॒न्नभू॑द्भ॒द्रा दे॒वहू॑तिर्नो अ॒द्य । प्राञ्चो॑ अगाम नृ॒तये॒ हसा॑य॒ द्राघी॑य॒ आयु॑: प्रत॒रं दधा॑नाः ॥
स्वर सहित पद पाठइ॒मे । जी॒वाः । वि । मृ॒तैः । आ । अ॒व॒वृ॒त्र॒न् । अभू॑त् । भ॒द्रा । दे॒वऽहू॑तिः । नः॒ । अ॒द्य । प्राञ्चः॑ । अ॒गा॒म॒ । नृ॒तये॑ । हसा॑य । द्राघी॑यः । आयुः॑ । प्र॒ऽत॒रम् । दधा॑नाः ॥
स्वर रहित मन्त्र
इमे जीवा वि मृतैराववृत्रन्नभूद्भद्रा देवहूतिर्नो अद्य । प्राञ्चो अगाम नृतये हसाय द्राघीय आयु: प्रतरं दधानाः ॥
स्वर रहित पद पाठइमे । जीवाः । वि । मृतैः । आ । अववृत्रन् । अभूत् । भद्रा । देवऽहूतिः । नः । अद्य । प्राञ्चः । अगाम । नृतये । हसाय । द्राघीयः । आयुः । प्रऽतरम् । दधानाः ॥ १०.१८.३
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 18; मन्त्र » 3
अष्टक » 7; अध्याय » 6; वर्ग » 26; मन्त्र » 3
अष्टक » 7; अध्याय » 6; वर्ग » 26; मन्त्र » 3
विषय - दीर्घ जीवन
पदार्थ -
(इमे) = ये (जीवाः) = जीवित मनुष्य (मृतैः) = मृत जनों से (वि आववृत्रन्) = घिरे हुये न रहें परन्तु (अद्य) = आज (नः) = हमें (भद्रा) = कल्याण-कारक (देवहूति) = विद्वानों का उपदेश (अभूत्) = चाहिये। जिससे हम (द्राघीय आयुः) = दीर्घ आयु को (प्रतरम्) = अच्छी प्रकार तर जाएँ, प्राप्त करें। दीर्घ जीवन (दधानाः) = धारण करते हुए (नृतये) = नृत्य के लिये (हसाय) = हँसने के लिए (प्राञ्चः) = आगे (अगाम) = पहुँचें ।
भावार्थ - भावार्थ- हम मृतकों की स्मृति में शोक में डूबे न रहें, अपितु नये उत्साह से अग्रिम कार्य को करने मन लगायें ।
इस भाष्य को एडिट करें