साइडबार
ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 20/ मन्त्र 1
ऋषिः - प्रयस्वन्तः आत्रेयः
देवता - अग्निः
छन्दः - विराडनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
यम॑ग्ने वाजसातम॒ त्वं चि॒न्मन्य॑से र॒यिम्। तं नो॑ गी॒र्भिः श्र॒वाय्यं॑ देव॒त्रा प॑नया॒ युज॑म् ॥१॥
स्वर सहित पद पाठयम् । अ॒ग्ने॒ । वा॒ज॒ऽसा॒त॒म॒ । त्वम् । चि॒त् । मन्य॑से । र॒यिम् । तम् । नः॒ । गीः॒ऽभिः । श्र॒वाय्य॑म् । दे॒व॒ऽत्रा । प॒न॒य॒ । युज॑म् ॥
स्वर रहित मन्त्र
यमग्ने वाजसातम त्वं चिन्मन्यसे रयिम्। तं नो गीर्भिः श्रवाय्यं देवत्रा पनया युजम् ॥१॥
स्वर रहित पद पाठयम्। अग्ने। वाजऽसातम। त्वम्। चित्। मन्यसे। रयिम्। तम्। नः। गीःऽभिः। श्रवाय्यम्। देवऽत्रा। पनय। युजम् ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 20; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 12; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 12; मन्त्र » 1
विषय - विद्वान् का उपदेश करने का कर्त्तव्य । उसका आदर सत्कार करने का उपदेश ।
भावार्थ -
भा०-हे (अग्ने) विद्वन् ! प्रमुख नायक ! हे ( वाजसातम ) ज्ञान और ऐश्वर्य को देने में सर्वश्रेष्ठ ! ( त्वं ) तू ( यम् ) जिस ( र-यिम् ) धन सम्पदा को ( मन्यसे चित् ) स्वयं उत्तम जानता है ( तं ) उस ( श्रवाय्यं ) श्रवण करने योग्य कीर्त्तिदायक (युजम् ) हित में लगाने वाले, उत्तम फलप्रद, सहायकारी ऐश्वर्य और ज्ञान का (नः) हमें (देवत्रा ) विद्वानों के बीच, वाह्य कामनायुक्त शिष्य जन को ( गीर्भिः पनय ) उत्तम वाणियों से उपदेश कर ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - प्रयस्वन्त अत्रय ऋषयः ॥ अग्निर्देवता ॥ छन्द: - १, ३ विराड्नुष्टुप । २ निचृदनुष्टुप । ४ पंक्तिः ॥ चतुर्ऋचं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें