ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 66/ मन्त्र 6
ऋषिः - रातहव्य आत्रेयः
देवता - मित्रावरुणौ
छन्दः - स्वराडनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
आ यद्वा॑मीयचक्षसा॒ मित्र॑ व॒यं च॑ सू॒रयः॑। व्यचि॑ष्ठे बहु॒पाय्ये॒ यते॑महि स्व॒राज्ये॑ ॥६॥
स्वर सहित पद पाठआ । यत् । वा॒म् । ई॒य॒ऽच॒क्ष॒सा॒ । मित्रा॑ । व॒यम् । च॒ । सू॒रयः॑ । व्यचि॑ष्ठे । ब॒हु॒ऽपाय्ये॑ । यते॑महि । स्व॒ऽराज्ये॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
आ यद्वामीयचक्षसा मित्र वयं च सूरयः। व्यचिष्ठे बहुपाय्ये यतेमहि स्वराज्ये ॥६॥
स्वर रहित पद पाठआ। यत्। वाम्। ईयऽचक्षसा। मित्रा। वयम्। च। सूरयः। व्यचिष्ठे। बहुऽपाय्ये। यतेमहि। स्वऽराज्ये ॥६॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 66; मन्त्र » 6
अष्टक » 4; अध्याय » 4; वर्ग » 4; मन्त्र » 6
अष्टक » 4; अध्याय » 4; वर्ग » 4; मन्त्र » 6
विषय - बहुपाय्य स्वराज्य के लिये यत्न का उपदेश ।
भावार्थ -
भा०-हे (मित्रा ) परस्पर स्नेहवान् स्त्री पुरुषो ! हे (ईय-चक्षसा ) ज्ञान करने योग्य दर्शन वा कथन करने वाले विद्वान् पुरुषो ! ( यत् ) जो (वाम् ) आप लोगों के बन्धुजन हैं वे और ( वयं च ) हम भी ( सूरयः) समस्त विद्वान् जन मिलकर ( व्यचिष्ठे ) अति विस्तृत ( बाहुपाय्ये ) बहुत से वीर पुरुषों द्वारा रक्षा करने योग्य ( स्वराज्ये ) स्वराज्य के निमित्त ( आ यतेमहि ) सब प्रकार से यत्नवान् होते रहें । इति चतुर्थो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - रातहव्य आत्रेय ऋषिः । मित्रावरुणौ देवते ॥ छन्द: – १,५,६ विराडनुष्टुप् । २ निचृदनुष्टुप् । ३, ४ स्वराडनुष्टुप् ॥ षडृर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें