ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 11/ मन्त्र 1
म॒हाँ अ॑स्यध्व॒रस्य॑ प्रके॒तो न ऋ॒ते त्वद॒मृता॑ मादयन्ते। आ विश्वे॑भिः स॒रथं॑ याहि दे॒वैर्न्य॑ग्ने॒ होता॑ प्रथ॒मः स॑दे॒ह ॥१॥
स्वर सहित पद पाठम॒हान् । अ॒सि॒ । अ॒ध्व॒रस्य॑ । प्र॒ऽके॒तः । न । ऋ॒ते । त्वत् । अ॒मृताः॑ । मा॒द॒य॒न्ते॒ । आ । विश्वे॑भिः । स॒रथ॑म् । या॒हि॒ । दे॒वैः । नि । अ॒ग्ने॒ । होता॑ । प्र॒थ॒मः । स॒द॒ । इ॒ह ॥
स्वर रहित मन्त्र
महाँ अस्यध्वरस्य प्रकेतो न ऋते त्वदमृता मादयन्ते। आ विश्वेभिः सरथं याहि देवैर्न्यग्ने होता प्रथमः सदेह ॥१॥
स्वर रहित पद पाठमहान्। असि। अध्वरस्य। प्रऽकेतः। न। ऋते। त्वत्। अमृताः। मादयन्ते। आ। विश्वेभिः। सरथम्। याहि। देवैः। नि। अग्ने। होता। प्रथमः। सद। इह ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 11; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 14; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 14; मन्त्र » 1
विषय - जीवों का सुखप्रद स्वामी राजा ।
भावार्थ -
हे (अग्ने ) विद्वन् ! प्रभो ! तू (अध्वरस्य) सब प्रकार के व्यवहार का ( प्र-केतः ) बतलाने वाला और ( महान् असि ) गुणों में महान् है । ( त्वद् ऋते ) तेरे विना ( अमृताः ) जीवित जीव ( न मादयन्ते ) प्रसन्न नहीं हो सकते, तेरे विना सुख का जीवन व्यतीत नहीं कर सकते । तू ( विश्वेभिः देवैः ) समस्त उत्तम मनुष्यों सहित (सरथं आयाहि) अपने रथों, सुखों, सहित आ, ( होता ) तू सब के सुखों का दाता ( प्रथमः ) सबसे मुख्य होकर (इह सद) यहां विराज ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः । अग्निर्देवता ।। छन्दः - १ स्वराद् पंक्ति: । २, ४ भुरिक् पंक्तिः । ३ विराट् त्रिष्टुप् । ५ निचृत्त्रिष्टुप् ।। पञ्चर्चं सूक्तम्
इस भाष्य को एडिट करें