साइडबार
ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 48/ मन्त्र 1
ऋभु॑क्षणो वाजा मा॒दय॑ध्वम॒स्मे न॑रो मघवानः सु॒तस्य॑। आ वो॒ऽर्वाचः॒ क्रत॑वो॒ न या॒तां विभ्वो॒ रथं॒ नर्यं॑ वर्तयन्तु ॥१॥
स्वर सहित पद पाठऋभु॑ऽक्षणः । वा॒जाः॒ । मा॒दय॑ध्वम् । अ॒स्मे इति॑ । न॒रः॒ । म॒घ॒ऽवा॒नः॒ । सु॒तस्य॑ । आ । वः॒ । अ॒र्वाचः॑ । क्रत॑वः । न । या॒ताम् । विऽभ्वः॑ । रथ॑म् । नर्य॑म् । व॒र्त॒य॒न्तु॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
ऋभुक्षणो वाजा मादयध्वमस्मे नरो मघवानः सुतस्य। आ वोऽर्वाचः क्रतवो न यातां विभ्वो रथं नर्यं वर्तयन्तु ॥१॥
स्वर रहित पद पाठऋभुऽक्षणः। वाजाः। मादयध्वम्। अस्मे इति। नरः। मघऽवानः। सुतस्य। आ। वः। अर्वाचः। क्रतवः। न। याताम्। विऽभ्वः। रथम्। नर्यम्। वर्तयन्तु ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 48; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 4; वर्ग » 15; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 4; वर्ग » 15; मन्त्र » 1
विषय - ज्ञानी शिल्पी पुरुषों के कर्त्तव्य।
भावार्थ -
हे ( ऋभुक्षणः ) सत्य ज्ञान वा महान् ऐश्वर्य का सेवन और पालन करने वाले बड़े पुरुषो ! हे ( वाजाः ) ज्ञानी पुरुषो ! हे ( मधवानः ) प्रशस्त धनों के स्वामी जनो ! हे ( नरः ) उत्तम नायको ! आप लोग ( सुतस्य ) उत्पन्न हुए ऐश्वर्य से ( अस्मे ) हमें ( मादयध्वम् ) खूब प्रसन्न, सुखी करो । ( वः ) आप लोगों में से ( अर्वाचः ) नये नये ( क्रतवः न विभ्वः ) बुद्धिमान एवं विशेष सामर्थ्यवान् पुरुष ( यातां यात्री जनों के लिये ( नर्यं रथं ) सब मनुष्यों को सुखदायी रथ ( वर्त्तयन्तु ) चलाया करें ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः॥ १–३ ऋभवः। ४ ऋभवो विश्वेदेवा वा देवताः ॥ छन्दः—१ भुरिक् पंक्तिः। २ निचृत्त्रिष्टुप्। ३ त्रिष्टुप् । ४ विराट् त्रिष्टुप्॥ चतुर्ऋचं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें