English
ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 88/ मन्त्र 1
प्र शु॒न्ध्युवं॒ वरु॑णाय॒ प्रेष्ठां॑ म॒तिं व॑सिष्ठ मी॒ळ्हुषे॑ भरस्व । य ई॑म॒र्वाञ्चं॒ कर॑ते॒ यज॑त्रं स॒हस्रा॑मघं॒ वृष॑णं बृ॒हन्त॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठप्र । शु॒न्ध्युव॑म् । वरु॑णाय । प्रेष्ठा॑म् । म॒तिम् । व॒सि॒ष्ठ॒ । मी॒ळ्हुषे॑ । भ॒र॒स्व॒ । यः । ई॒म् । अ॒र्वाञ्च॑म् । कर॑ते । यज॑त्रम् । स॒हस्र॑ऽमघम् । वृष॑णम् । बृ॒हन्त॑म् ॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र शुन्ध्युवं वरुणाय प्रेष्ठां मतिं वसिष्ठ मीळ्हुषे भरस्व । य ईमर्वाञ्चं करते यजत्रं सहस्रामघं वृषणं बृहन्तम् ॥
स्वर रहित पद पाठप्र । शुन्ध्युवम् । वरुणाय । प्रेष्ठाम् । मतिम् । वसिष्ठ । मीळ्हुषे । भरस्व । यः । ईम् । अर्वाञ्चम् । करते । यजत्रम् । सहस्रऽमघम् । वृषणम् । बृहन्तम् ॥ ७.८८.१
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 88; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 6; वर्ग » 10; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 6; वर्ग » 10; मन्त्र » 1
विषय - वरुण परमेश्वर का वर्णन । निष्पक्षपात प्रभु ।
भावार्थ -
( यः ) जो परमेश्वर ( ईम् ) इस ( अर्वाञ्चं ) अभिमुख आये ( यजत्रं ) दानशील, आत्मसमर्पक और सत्संगति करने वाले पुरुष को ( सहस्र-मघं ) सहस्रों धनों से सम्पन्न, ( वृषणं ) बलवान्, मेघवत् उदार और ( बृहन्तम् करते ) बड़ा बना देता है उस ( वरुणाय ) सर्वश्रेष्ठ, सब को ऐश्वर्य प्रदान करने वाले ( मीढुषे ) ऐश्वर्यों की प्रजाजनों पर मेघवत् निष्पक्षपात होकर वृष्टि करने वाले, सब के सेचक और वर्धक परमेश्वर के निमित्त (प्रेष्ठां) अति उत्तम, प्रिय (मतिं) स्तुति और बुद्धि का ( प्र भरस्व ) प्रयोग कर ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः ॥ वरुणो देवता ॥ छन्दः – १, २, ३, ६ निचृत् त्रिष्टुप् । ४, ५, ७ विराट् त्रिष्टुप् ॥ सप्तर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें