English
ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 9/ मन्त्र 21
यन्नू॒नं धी॒भिर॑श्विना पि॒तुर्योना॑ नि॒षीद॑थः । यद्वा॑ सु॒म्नेभि॑रुक्थ्या ॥
स्वर सहित पद पाठयत् । नू॒नम् । धी॒भिः । अ॒श्वि॒ना॒ । पि॒तुः । योना॑ । नि॒ऽसीद॑थः । यत् । वा॒ । सु॒म्नेभिः॑ । उ॒क्थ्या॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
यन्नूनं धीभिरश्विना पितुर्योना निषीदथः । यद्वा सुम्नेभिरुक्थ्या ॥
स्वर रहित पद पाठयत् । नूनम् । धीभिः । अश्विना । पितुः । योना । निऽसीदथः । यत् । वा । सुम्नेभिः । उक्थ्या ॥ ८.९.२१
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 9; मन्त्र » 21
अष्टक » 5; अध्याय » 8; वर्ग » 33; मन्त्र » 6
अष्टक » 5; अध्याय » 8; वर्ग » 33; मन्त्र » 6
विषय - शिक्षा, आतिथ्य और ज्ञानप्राप्ति सम्बन्धी अनेक उपदेश ।
भावार्थ -
( यत् ) जब हे ( अश्विना ) जितेन्द्रिय स्त्री पुरुषो ! ( नूनं ) निश्चय से ( धीभिः ) उत्तम कर्मों ( यदा ) और जब ( सुम्नेभिः ) सुख जनक कार्यों से (पितुः योना) अपने पूज्य माता पिता गुरु के गृह में ( निषीदथः ) खूब दृढ़ हो जाते हो तब आप दोनों ( उक्था ) उत्तम प्रशंसा योग्य हो जाते हो । इति त्रयोविंशो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - शशकर्ण: काण्व ऋषिः ॥ अश्विनौ देवते॥ छन्दः—१, ४, ६ बृहती। १४, १५ निचृद् बृहती। २, २० गायत्री। ३, २१ निचृद् गायत्री। ११ त्रिपाद् विराड् गायत्री। ५ उष्णिक् ककुष् । ७, ८, १७, १९ अनुष्टुप् ९ पाद—निचृदनुष्टुप्। १३ निचृदनुष्टुप्। १६ आर्ची अनुष्टुप्। १८ वराडनुष्टुप् । १० आर्षी निचृत् पंक्तिः। १२ जगती॥ एकविंशत्यृचं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें