Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 86
ऋषिः - वसूयव आत्रेयः
देवता - अग्निः
छन्दः - अनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
काण्ड नाम - आग्नेयं काण्डम्
8
य꣡द्वाहि꣢꣯ष्ठं꣣ त꣢द꣣ग्न꣡ये꣢ बृ꣣ह꣡द꣢र्च विभावसो । म꣡हि꣢षीव꣣ त्व꣢द्र꣣यि꣢꣫स्त्वद्वाजा꣣ उ꣡दी꣢रते ॥८६॥
स्वर सहित पद पाठय꣢त् । वा꣡हि꣢꣯ष्ठम् । तत् । अ꣣ग्न꣡ये꣢ । बृ꣣ह꣢त् । अ꣣र्च । विभावसो । विभा । वसो । म꣡हि꣢꣯षी । इ꣣व । त्व꣢त् । र꣣यिः꣢ । त्वत् । वा꣡जाः꣢꣯ । उत् । ई꣣रते ॥८६॥
स्वर रहित मन्त्र
यद्वाहिष्ठं तदग्नये बृहदर्च विभावसो । महिषीव त्वद्रयिस्त्वद्वाजा उदीरते ॥८६॥
स्वर रहित पद पाठ
यत् । वाहिष्ठम् । तत् । अग्नये । बृहत् । अर्च । विभावसो । विभा । वसो । महिषी । इव । त्वत् । रयिः । त्वत् । वाजाः । उत् । ईरते ॥८६॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 86
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 4; मन्त्र » 6
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 9;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 4; मन्त्र » 6
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 9;
Acknowledgment
विषय - परमेश्वर की स्तुति
भावार्थ -
भा० = हे ( विभावसो ) = हे विशेष प्रकार की कांति से युक्त, धन से सम्पन्न ! ( बृहद् ) = तू सब से अधिक ( अर्च ) = प्रकाशमान् हो । ( महिषी इव१ ) = जिस प्रकार इस बड़ी भारी पृथ्वी से अन्न रत्न आदि प्राप्त होते हैं उसी प्रकार ( त्वद् रयिः ) = तुझ से ही समस्त धन और ( त्वद् वाजा: ) = तुझ से ही समस्त अन्न ( उदीरते ) = उत्पन्न होते हैं । इस कारण ( यद् ) जो ( वाहिष्ठं ) = प्राप्त करने या उपहार करने योग्य पदार्थों में सबसे श्रेष्ठ भाव और अन्नादि है ( तत् अग्नये ) = वह उस परमेश्वर के और अग्नि लिये ही है ।
टिप्पणी -
१. महिषीं यथा राजभार्यामिति । मा० वि० ।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -
ऋषिः - वसूयव आत्रेया:। छन्द: - अनुष्टुप् ।
इस भाष्य को एडिट करें