Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 4 के सूक्त 34 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 34/ मन्त्र 1
    ऋषिः - वामदेवो गौतमः देवता - ऋभवः छन्दः - विराट्त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    ऋ॒भुर्विभ्वा॒ वाज॒ इन्द्रो॑ नो॒ अच्छे॒मं य॒ज्ञं र॑त्न॒धेयोप॑ यात। इ॒दा हि वो॑ धि॒षणा॑ दे॒व्यह्ना॒मधा॑त्पी॒तिं सं मदा॑ अग्मता वः ॥१॥

    स्वर सहित पद पाठ

    ऋ॒भुः । विऽभ्वा॑ । वाजः॑ । इन्द्रः॑ । नः॒ । अच्छ॑ । इ॒मम् । य॒ज्ञम् । र॒त्न॒ऽधेया॑ । उप॑ । यात । इ॒दा । हि । वः॒ । धि॒षणा॑ । दे॒वी । अह्वा॑म् । अधा॑त् । पी॒तिम् । सम् । मदाः॑ । अ॒ग्म॒त॒ । वः॒ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    ऋभुर्विभ्वा वाज इन्द्रो नो अच्छेमं यज्ञं रत्नधेयोप यात। इदा हि वो धिषणा देव्यह्नामधात्पीतिं सं मदा अग्मता वः ॥१॥

    स्वर रहित पद पाठ

    ऋभुः। विऽभ्वा। वाजः। इन्द्रः। नः। अच्छ। इमम्। यज्ञम्। रत्नऽधेया। उप। यात। इदा। हि। वः। धिषणा। देवी। अह्नाम्। अधात्। पीतिम्। सम्। मदाः। अग्मत। वः ॥१॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 34; मन्त्र » 1
    अष्टक » 3; अध्याय » 7; वर्ग » 3; मन्त्र » 1

    भावार्थ -

    (ऋभुः) सत्य ज्ञान, बल और न्यायादि से प्रकाशमान् (विभ्वा) व्यापक सामर्थ्य से युक्त (वाजः) बलवान् अन्नों का स्वामी और (इन्द्रः) ऐश्वर्यवान्, शत्रुहन्ता पुरुष ये सब भी (इयं) इस (नः यज्ञं) हमारे यज्ञ, परस्पर के सत्संग, मैत्रीभाव, दान-प्रतिदान के कार्य को (रत्न-धेया) रमणीय, ज्ञान, सुख और ऐश्वर्य तथा वृद्धि के लिये (उप यात) प्राप्त हों। हे विद्वान् पुरुषो ! (वः) आप लोगों की (धिषणा) मति और वाणी (देवी) ज्ञान देने और तत्वों को प्रकाशित करने में समर्थ होकर (अह्नाम्) दिनों में सूर्य की दिनों तक (पीतिम् अधात्) ज्ञानरस का दीप्ति के तुल्य बहुत पान करे और (मदाः) आनन्द और आत्मा के तृप्ति योग (वः सम् अग्मत) आप लोगों को सदा प्राप्त होवें ।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -

    वामदेव ऋषिः ॥ ऋभवो देवता ॥ छन्दः– १ विराट् त्रिष्टुप् । २ भुरिक् त्रिष्टुप । ४, ६, ७, ८, ९ निचृत् त्रिष्टुप् । १० त्रिष्टुप् । ३,११ स्वराट् पंक्तिः । ५ भुरिक् पंक्तिः ॥ एकादशर्चं सूक्तम् ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top