English
अथर्ववेद - काण्ड 4/ सूक्त 2/ मन्त्र 6
सूक्त - वेनः
देवता - आत्मा
छन्दः - पुरोऽनुष्टुप्
सूक्तम् - आत्मविद्या सूक्त
आपो॒ अग्रे॒ विश्व॑माव॒न्गर्भं॒ दधा॑ना अ॒मृता॑ ऋत॒ज्ञाः। यासु॑ दे॒वीष्वधि॑ दे॒व आसी॒त्कस्मै॑ दे॒वाय॑ ह॒विषा॑ विधेम ॥
स्वर सहित पद पाठआप॑: । अग्रे॑ । विश्व॑म् । आ॒व॒न् । गर्भ॑म् । दधा॑ना: । अ॒मृता॑: । ऋ॒त॒ऽज्ञा: । यासु॑ । दे॒वीषु॑ । अधि॑ । दे॒व: । आसी॑त् । कस्मै॑ । दे॒वाय॑ । ह॒विषा॑ । वि॒धे॒म॒ ॥२.६॥
स्वर रहित मन्त्र
आपो अग्रे विश्वमावन्गर्भं दधाना अमृता ऋतज्ञाः। यासु देवीष्वधि देव आसीत्कस्मै देवाय हविषा विधेम ॥
स्वर रहित पद पाठआप: । अग्रे । विश्वम् । आवन् । गर्भम् । दधाना: । अमृता: । ऋतऽज्ञा: । यासु । देवीषु । अधि । देव: । आसीत् । कस्मै । देवाय । हविषा । विधेम ॥२.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 4; सूक्त » 2; मन्त्र » 6
भाषार्थ -
(अग्रे) प्रारम्भ में (आप:) जल (विश्वम्) विश्व में (आवन्) प्राप्त हुए, (गर्भम् दधानाः) जोकि परमेश्वर के कामनारूपी गर्भ को धारण किये हुए थे, (अमृताः) जोकि मृत्यु से रक्षा करनेवाले थे, और (ऋतज्ञाः) मानो नियमव्यवस्था को जानते थे। (यासु देवीषु) जिन दिव्य आप: [जल] में (अधि) अधिष्ठातृरूप (देव:) परमेश्वर (आसीत्) था, उस (कस्मै देवाय) किस देव के लिए, (हविषा) हवि द्वारा, (विधेम) हम परिचर्या अर्थात् सेवा भेंट करें।
टिप्पणी -
[आपः शब्द स्त्रीलिङ्गी है, अतः इनमें गर्भधारण का कथन हुआ है। आपः का अर्थ है व्याप्त जल, विश्व में व्याप्त जल।]