English
अथर्ववेद - काण्ड 5/ सूक्त 20/ मन्त्र 8
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - वानस्पत्यो दुन्दुभिः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - शत्रुसेनात्रासन सूक्त
धी॒भिः कृ॒तः प्र व॑दाति॒ वाच॒मुद्ध॑र्षय॒ सत्व॑ना॒मायु॑धानि। इन्द्र॑मेदी॒ सत्व॑नो॒ नि ह्व॑यस्व मि॒त्रैर॒मित्राँ॒ अव॑ जङ्घनीहि ॥
स्वर सहित पद पाठधी॒भि: । कृ॒त: । प्र । व॒दा॒ति॒ । वाच॑म् । उत् । ह॒र्ष॒य॒ । सत्व॑नाम् । आयु॑धानि । इन्द्र॑ऽमेदी । सत्व॑न: । नि । ह्व॒य॒स्व॒ । मि॒त्रै: । अ॒मित्रा॑न् । अव॑ । ज॒ङ्घ॒नी॒हि॒ ॥२०.८॥
स्वर रहित मन्त्र
धीभिः कृतः प्र वदाति वाचमुद्धर्षय सत्वनामायुधानि। इन्द्रमेदी सत्वनो नि ह्वयस्व मित्रैरमित्राँ अव जङ्घनीहि ॥
स्वर रहित पद पाठधीभि: । कृत: । प्र । वदाति । वाचम् । उत् । हर्षय । सत्वनाम् । आयुधानि । इन्द्रऽमेदी । सत्वन: । नि । ह्वयस्व । मित्रै: । अमित्रान् । अव । जङ्घनीहि ॥२०.८॥
अथर्ववेद - काण्ड » 5; सूक्त » 20; मन्त्र » 8
भाषार्थ -
(धीभिः) बुद्धिपूर्वक कर्मों द्वारा (कृतः) निर्मित [ दुन्दुभि] (वाचम् प्रवदाति) ऊँची आवाज करे [हे दुन्दुभि] (सत्वनाम् ) बलशाली सैनिकों के (आयुधानि) युद्ध करने के शस्त्रास्त्रों को (उद्धर्षय) चमका [युद्ध में प्रेरित कर]। (इन्द्रमेदी) सम्राट् का स्नेही मित्र तू (सत्वनः) बलशाली शत्रु सैनिकों का (नि ह्वयस्व) नितरां आह्वान कर, (मित्रैः ) मित्रराजाओं द्वारा (अमित्रान् ) शत्रुओं का (अव जङ्घनीहि) अवहनन कर ।
टिप्पणी -
[धोभिः=धी प्रज्ञानाम (निघं० ३।९); तथा कर्मनाम (निघं० २।१)। इन्द्रमेदो= इन्द्रः सम्राट् (यजु:० ८।३७ )+ मिद स्नेहने । मित्रैः= मित्रराजभिः (मन्त्र ७)।]