English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 6/ सूक्त 70/ मन्त्र 2
यथा॑ ह॒स्ती ह॑स्ति॒न्याः प॒देन॑ प॒दमु॑द्यु॒जे। यथा॑ पुं॒सो वृ॑षण्य॒त स्त्रि॒यां नि॑ह॒न्यते॒ मनः॑। ए॒वा ते॑ अघ्न्ये॒ मनोऽधि॑ व॒त्से नि ह॑न्यताम् ॥
स्वर सहित पद पाठयथा॑ । ह॒स्ती । ह॒स्ति॒न्या: । प॒देन॑ । प॒दम् । उ॒त्ऽयु॒जे । यथा॑ । पुं॒स: । वृ॒ष॒ण्य॒त: । स्त्रि॒याम् । नि॒ऽह॒न्यते॑ । मन॑: । ए॒व । ते॒ । अ॒घ्न्ये॒ । मन॑: । अधि॑ । व॒त्से । नि । ह॒न्य॒ता॒म् ॥७०.२॥
स्वर रहित मन्त्र
यथा हस्ती हस्तिन्याः पदेन पदमुद्युजे। यथा पुंसो वृषण्यत स्त्रियां निहन्यते मनः। एवा ते अघ्न्ये मनोऽधि वत्से नि हन्यताम् ॥
स्वर रहित पद पाठयथा । हस्ती । हस्तिन्या: । पदेन । पदम् । उत्ऽयुजे । यथा । पुंस: । वृषण्यत: । स्त्रियाम् । निऽहन्यते । मन: । एव । ते । अघ्न्ये । मन: । अधि । वत्से । नि । हन्यताम् ॥७०.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 6; सूक्त » 70; मन्त्र » 2
भाषार्थ -
(यथा) जैसे (हस्ती) हाथी (हस्तिन्याः) हथिनों के (पदेन) पग के अनुकल (पदम्) निज पद को प्रेमवश हुआ (उद्युजे) उद्-युक्त करता है, चलते समय उठाता है, (यथा) जैसे (वृषण्यतः) कामाभिलाषी (पुंसः) पुरुष का (मनः) मन (स्त्रियाम्) स्त्री में (निहन्यते) प्रह्वीभूत हो जाता है, (एवा) इसी प्रकार (अघ्न्ये) हे अहन्तव्ये ! (ते मनः) तेरा मन (वत्से अधि) वत्स में (निहन्यताम्) प्रह्वीभूत हो जाय। भाव पूर्ववत् मन्त्र १)।
टिप्पणी -
[उद्यूजे=उद्युङ्क्ते। "लोपस्त आत्मनेपदेषु" (अष्टा० ७।१।४१) द्वारा "त" का लोप तथा छान्दस विकरण का लुक् (सायण)]।