English
अथर्ववेद - काण्ड 7/ सूक्त 82/ मन्त्र 5
प्रत्य॒ग्निरु॒षसा॒मग्र॑मख्य॒त्प्रति॒ अहा॑नि प्रथ॒मो जा॒तवे॑दाः। प्रति॒ सूर्य॑स्य पुरु॒धा च॑ र॒श्मीन्प्रति॒ द्यावा॑पृथि॒वी आ त॑तान ॥
स्वर सहित पद पाठप्रति॑ । अ॒ग्नि: । उ॒षसा॑म् । अग्र॑म् । अ॒ख्य॒त् । प्रति॑ । अहा॑नि । प्र॒थ॒म: । जा॒तऽवे॑दा: । प्रति॑ । सूर्य॑स्य । पु॒रु॒ऽधा । च॒ । र॒श्मीन् । प्रति॑ । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । आ । त॒ता॒न॒ ॥८७.५॥
स्वर रहित मन्त्र
प्रत्यग्निरुषसामग्रमख्यत्प्रति अहानि प्रथमो जातवेदाः। प्रति सूर्यस्य पुरुधा च रश्मीन्प्रति द्यावापृथिवी आ ततान ॥
स्वर रहित पद पाठप्रति । अग्नि: । उषसाम् । अग्रम् । अख्यत् । प्रति । अहानि । प्रथम: । जातऽवेदा: । प्रति । सूर्यस्य । पुरुऽधा । च । रश्मीन् । प्रति । द्यावापृथिवी इति । आ । ततान ॥८७.५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 7; सूक्त » 82; मन्त्र » 5
भाषार्थ -
(अग्निः) परमेश्वराग्नि ने (प्रति) प्रत्यक्षरूप में (उषसाम्, अग्रम्) उषाओं के पूर्व के काल को (अख्यत्) प्रकाशित किया है, (प्रथमः जातवेदाः) अनादि, सर्वज्ञ१ ने (प्रति) प्रत्यक्षरूप में (अहानि) दिनों को [प्रकाशित किया है], (च) और (प्रति) प्रत्यक्षरूप में (पुरुधा) बहुत प्रकार की (सूर्यस्य रश्मीन्) सौर-रश्मियों को [प्रकाशित किया है], (प्रति) प्रत्यक्षरूप में, उसने (द्यावापृथिवी) द्यौः और पृथिवी को (आततान) फैलाया है।
टिप्पणी -
[पुरुषा रश्मीन् = वेदानुसार सूर्यरश्मियां सप्तविध हैं, अतः पुरुधा हैं। परमयोगी को मन्त्रकथित तत्वों की प्रत्यक्ष अनुभूति हो जाती है]। [१. जातवेदाः= जातानि वेद। जातानि वैनं विदुः। जाते जाते विद्यत इति वा। जातवित्तो वा जतधनः। जातविद्यो वा जातप्रज्ञानः (निरुक्त ७।५।१९)।]