English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 733
ऋषिः - त्रिशोकः काण्वः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम -
13
इ꣣ह꣢ त्वा꣣ गो꣡प꣢रीणसं म꣣हे꣡ म꣢न्दन्तु꣣ रा꣡ध꣢से । स꣡रो꣢ गौ꣣रो꣡ यथा꣢꣯ पिब ॥७३३॥
स्वर सहित पद पाठइह꣢ । त्वा꣣ । गो꣡प꣢꣯रीणसम् । गो । प꣣रीणसम् । महे꣣ । म꣣न्दन्तु । रा꣡ध꣢꣯से । स꣡रः꣢꣯ । गौ꣣रः꣢ । य꣡था꣢꣯ । पि꣢ब ॥७३३॥
स्वर रहित मन्त्र
इह त्वा गोपरीणसं महे मन्दन्तु राधसे । सरो गौरो यथा पिब ॥७३३॥
स्वर रहित पद पाठ
इह । त्वा । गोपरीणसम् । गो । परीणसम् । महे । मन्दन्तु । राधसे । सरः । गौरः । यथा । पिब ॥७३३॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 733
(कौथुम) उत्तरार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » ; सूक्त » 7; मन्त्र » 3
(राणानीय) उत्तरार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 2; सूक्त » 3; मन्त्र » 3
Acknowledgment
(कौथुम) उत्तरार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » ; सूक्त » 7; मन्त्र » 3
(राणानीय) उत्तरार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 2; सूक्त » 3; मन्त्र » 3
Acknowledgment
विषय - पुढच्या मंत्रात पुन्हा अंतरात्म्याला उद्बोधन आहे.
शब्दार्थ -
हे माझ्या अंतरात्मा (इह) या संसारात (गोपरीणसम्) ज्यांच्या जवळ मन, बुद्धी, प्राण, इंद्रिये आदी अनेक गायी आहेत, अशा त्वा तुला आमच्या उद्बोधक वाणी (महे राधस:) महान ऐश्वर्यासाठी (मन्दन्तु) उत्साहीत करोत (म्हणजे आम्ही असे उत्साहवर्धक वचने उच्चारावीत की ज्यामुळे आत्मबल वाढेल (उपमा) एक (गौर:) गौर मृग तहानेने व्याकूळ होऊन (यथा) जसा अत्यंत घाई करून (सर:) जल पितो, तद्वत वेदवाणीच्या अर्थरूप रसाचे, ज्ञान रसाचे, कर्म रसाचे आणि ब्रह्मानंद रसाचे प्राशन कर. ।।३।।
भावार्थ - माणूस स्वत:च्या अंतरात्म्याला उद्बोधित वा प्रोत्साहित करून आपल्या इच्छिलेल्या आकांक्षा तसेच सर्व व दिव्य संपदा प्राप्त करू शकतो. ।।३।।
विशेष -
या मंत्रात श्लिष्टोपमा अलंकार आहे. ।।३।।