Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 1 के सूक्त 103 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 1/ सूक्त 103/ मन्त्र 3
    ऋषिः - कुत्स आङ्गिरसः देवता - इन्द्र: छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    स जा॒तूभ॑र्मा श्र॒द्दधा॑न॒ ओज॒: पुरो॑ विभि॒न्दन्न॑चर॒द्वि दासी॑:। वि॒द्वान्व॑ज्रि॒न्दस्य॑वे हे॒तिम॒स्यार्यं॒ सहो॑ वर्धया द्यु॒म्नमि॑न्द्र ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सः । जा॒तूऽभ॑र्मा । श्र॒त्ऽदधा॑नः । ओजः॑ । पुरः॒ । वि॒ऽभि॒न्दन् । अ॒च॒र॒त् । वि । दासीः॑ । वि॒द्वान् । व॒ज्रि॒न् । दस्य॑वे । हे॒तिम् । अ॒स्य॒ । आर्यम् । सहः॑ । व॒र्ध॒य॒ । द्यु॒म्नम् । इ॒न्द्र॒ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    स जातूभर्मा श्रद्दधान ओज: पुरो विभिन्दन्नचरद्वि दासी:। विद्वान्वज्रिन्दस्यवे हेतिमस्यार्यं सहो वर्धया द्युम्नमिन्द्र ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सः। जातूऽभर्मा। श्रत्ऽदधानः। ओजः। पुरः। विऽभिन्दन्। अचरत्। वि। दासीः। विद्वान्। वज्रिन्। दस्यवे। हेतिम्। अस्य। आर्यम्। सहः। वर्धय। द्युम्नम्। इन्द्र ॥ १.१०३.३

    ऋग्वेद - मण्डल » 1; सूक्त » 103; मन्त्र » 3
    अष्टक » 1; अध्याय » 7; वर्ग » 16; मन्त्र » 3

    Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O Indra (Commander of the army etc.) armed with good weapons, nourisher or sustainer of all beings, having genuine faith in the performance of good deeds, highly educated thou guest on destroying the slave-like cities of a wicked ignoble person with thy might. Use thy thunderbolt or powerful weapon which augments happiness, against a plunderer and increase the strength and glory of the Aryas (noble-minded righteous persons.)

    Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
    तदु॒चुषे॒ मानु॑षे॒मा यु॒गानि॑ क॒न्य॑ म॒घवा॒ा नाम॒ बिभ॑त् । उपप्रय॑न्द्र॑स्य॒हत्या॑य वज्री यद्ध सूनुः श्रव॑से॒ नाम॑ द॒धे ॥ सन्धिच्छेदसहितोऽन्वयः ( ऋषिकृतः ) (जातभर्मा य: जातान्-जन्तून् बिभर्ति स-अत्र जनीधातोर्नकारस्याकादेशोअन्येषामपि इति दीर्घ = Sustainer of all beings. (दासी:) दासीशीलानगरी: अत्र दंसेष्टनौ न आच (उ०को० ५.१०) = Slave-like cities. (हेतिम्) सुखवर्धकं वज्रम् = Weapon which augments joy. (द्युम्नम्) धनम् = Wealth.

    Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - That man alone should be honored and respected by all, who destroys all wicked persons, gladdens good men, develops his physical and spiritual power and augments the happiness by giving wealth in charity.

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top