English
ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 19/ मन्त्र 2
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
इन्द्र॑मे॒व धि॒षणा॑ सा॒तये॑ धाद्बृ॒हन्त॑मृ॒ष्वम॒जरं॒ युवा॑नम्। अषा॑ळ्हेन॒ शव॑सा शूशु॒वांसं॑ स॒द्यश्चि॒द्यो वा॑वृ॒धे असा॑मि ॥२॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्र॑म् । ए॒व । धि॒षणा॑ । सा॒तये॑ । धा॒त् । बृ॒हन्त॑म् । ऋ॒ष्वम् । अ॒जर॑म् । युवा॑नम् । अषा॑ळ्हेन । शव॑सा । शू॒सु॒ऽवांस॑म् । स॒द्यः । चि॒त् । यः । व॒वृ॒धे । असा॑मि ॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रमेव धिषणा सातये धाद्बृहन्तमृष्वमजरं युवानम्। अषाळ्हेन शवसा शूशुवांसं सद्यश्चिद्यो वावृधे असामि ॥२॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्रम्। एव। धिषणा। सातये। धात्। बृहन्तम्। ऋष्वम्। अजरम्। युवानम्। अषाळ्हेन। शवसा। शूसुऽवांसम्। सद्यः। चित्। यः। ववृधे। असामि ॥२॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 19; मन्त्र » 2
अष्टक » 4; अध्याय » 6; वर्ग » 7; मन्त्र » 2
अष्टक » 4; अध्याय » 6; वर्ग » 7; मन्त्र » 2
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - How should men make progress is told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - That man can quickly wax with strength, which cannot be borne or conduced by enemies, who with his wisdom or noble deeds supports for distribution-a person who is endowed with great wealth or prosperity, splendid like the sun, which is vaster than the earth, moving on its own axis and undecaying like a young man.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - As men grow by getting a great friend, in the same manner, they can make very great advancement by acquiring the knowledge of the science of electricity.
Foot Notes - (धिषणा) प्रशया कर्मणावा । = By wisdom or action. (इन्द्रम्) सुमं मिव परमेश्वर्यवन्तम् । एष एवेन्द्रः य एष (सूर्य:) तपति (Stph 1,6,4,19 ) इदि-परमैश्वर्ये (भ्वा०) = Endowed with great wealth like the sun. (शूशुवांसम् ) व्याप्नुवन्तम् । (दुआ) विश्व गतिवृद्ध यो (भ्वा० ) गतोचिर्थे प्राप्तार्थे ग्रहणम् - प्रातिः व्याप्तिः । = Pervading. (असामि) अनल्पम् । सामि अङ्गे (अव्ययार्थं शास्त्रम् असामि अनधम् अनल्पम् पूर्णम् अत्यधिकंवा-सामि - अर्धजुगुप्सयोः इत्यभ्ययार्थे । = Much.
इस भाष्य को एडिट करें