English
ऋग्वेद - मण्डल 1/ सूक्त 4/ मन्त्र 1
ऋषिः - मधुच्छन्दाः वैश्वामित्रः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
सु॒रू॒प॒कृ॒त्नुमू॒तये॑ सु॒दुघा॑मिव गो॒दुहे॑। जु॒हू॒मसि॒ द्यवि॑द्यवि॥
स्वर सहित पद पाठसु॒रू॒प॒ऽकृ॒त्नुम् । ऊ॒तये॑ । सु॒दुघा॑म्ऽइव । गो॒ऽदुहे॑ । जु॒हू॒मसि॑ । द्यवि॑ऽद्यवि ॥
स्वर रहित मन्त्र
सुरूपकृत्नुमूतये सुदुघामिव गोदुहे। जुहूमसि द्यविद्यवि॥
स्वर रहित पद पाठसुरूपऽकृत्नुम्। ऊतये। सुदुघाम्ऽइव। गोऽदुहे। जुहूमसि। द्यविऽद्यवि॥
ऋग्वेद - मण्डल » 1; सूक्त » 4; मन्त्र » 1
अष्टक » 1; अध्याय » 1; वर्ग » 7; मन्त्र » 1
अष्टक » 1; अध्याय » 1; वर्ग » 7; मन्त्र » 1
विषय - तिसऱ्या सूक्तात सांगितलेल्या विद्येमुळे धर्मात्मा पुरुषांना परमेश्वराचे ज्ञान सिद्ध करणे व आत्मा, शरीराचे स्थिर भाव, आरोग्याची प्राप्ती व दुष्टांवर विजय आणि पुरुषार्थाने चक्रवर्ती राज्य प्राप्त होणे इत्यादी अर्थ करून या चौथ्या सूक्ताच्या अर्थाची संगती समजली पाहिजे.
भावार्थ - या मंत्रात उपमालंकार आहे. जशी माणसे गायीचे दूध प्राप्त करून आपले प्रयोजन सिद्ध करतात तसेच विद्वान धार्मिक पुरुषही परमेश्वराच्या उपासनेने श्रेष्ठ विद्या इत्यादी गुणांना प्राप्त करून आपापल्या कार्यांना पूर्ण करतात. ॥ १ ॥
इस भाष्य को एडिट करें