English
ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 36/ मन्त्र 7
श्या॒वाश्व॑स्य सुन्व॒तस्तथा॑ शृणु॒ यथाशृ॑णो॒रत्रे॒: कर्मा॑णि कृण्व॒तः । प्र त्र॒सद॑स्युमाविथ॒ त्वमेक॒ इन्नृ॒षाह्य॒ इन्द्र॒ ब्रह्मा॑णि व॒र्धय॑न् ॥
स्वर सहित पद पाठश्या॒वऽअ॑श्वस्य । सु॒न्व॒तः । तथा॑ । शृ॒णु॒ । यथा॑ । अशृ॑णोः । अत्रेः॑ । कर्मा॑णि । कृ॒ण्व॒तः । प्र । त्र॒सद॑स्युम् । आ॒वि॒थ॒ । त्वम् । एकः॑ । इत् । नृ॒ऽसह्ये॑ । इन्द्र॑ । ब्रह्मा॑णि । व॒र्धय॑न् ॥
स्वर रहित मन्त्र
श्यावाश्वस्य सुन्वतस्तथा शृणु यथाशृणोरत्रे: कर्माणि कृण्वतः । प्र त्रसदस्युमाविथ त्वमेक इन्नृषाह्य इन्द्र ब्रह्माणि वर्धयन् ॥
स्वर रहित पद पाठश्यावऽअश्वस्य । सुन्वतः । तथा । शृणु । यथा । अशृणोः । अत्रेः । कर्माणि । कृण्वतः । प्र । त्रसदस्युम् । आविथ । त्वम् । एकः । इत् । नृऽसह्ये । इन्द्र । ब्रह्माणि । वर्धयन् ॥ ८.३६.७
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 36; मन्त्र » 7
अष्टक » 6; अध्याय » 3; वर्ग » 18; मन्त्र » 7
अष्टक » 6; अध्याय » 3; वर्ग » 18; मन्त्र » 7
भावार्थ - या पूर्वीच्या मंत्रात सांगितलेले आहे की, त्रिविध दोषांनी रहित कर्मठ मनुष्य ईश्वरीय गुणांचे ग्रहण करण्यास समर्थ होतो. या मंत्रात हे स्पष्ट केलेले आहे की, जी व्यक्ती आपल्या इंद्रियांना निरंतर आपल्या लक्ष्याकडे नेण्यात सफल होत, तीच परमेश्वराचे गुणग्रहण करण्यास पात्र ठरते. अशा व्यक्ती जेव्हा मिळून विचार करतात तेव्हा परमेश्वर कृपेने वेद स्वत: आपले रहस्य ज्ञात करवू शकतात. ॥७॥
टिप्पणी -
विशेष : सूक्ताच्या वरील व्याख्येत ‘जीवात्मा’ व ‘परमेश्वर’ इन्द्राच्या कित्येक शक्तींचे वर्णन केलेले आहे. ‘इन्द्र’ या शब्दाने येथे राजा किंवा राजप्रमुखाचा अर्थही ग्रहण करून त्या प्रकारे व्याख्या जाणली पाहिजे.