पदार्थ -

પદાર્થ : (दीर्घायः) આયુની આવક જેની છે એવું આયુધન-જીવનધન માત્ર જીવવું જ અભીષ્ટ માનનાર (मर्त्यः) મનુષ્ય (अदेवः) જેનો પરમાત્મ દેવ ઇષ્ટ નથી તે નાસ્તિક (तत् इषम्) તે એષણીય અમૃત સુખભોગને (सीनं न आप) સર્વ ભાવથી સર્વથા પ્રાપ્ત કરતો નથી તેથી નિતાંત વંચિત રહે છે , પરંતુ (यः एतग्वा एतशः चित् युजोजते) જે એ પરમાત્માની તરફ ગતિ કરનાર તથા તે પરમાત્મામાં શયન-પ્રવેશ કરનાર બનીને પૂર્ણ રૂપથી પરમાત્માથી યુક્ત બને છે , પુનઃ (इन्द्रः हरी युजोजते) પરમાત્મા દુઃખ અપહરણકર્તા અને સુખ આહારણકર્તા પોતાની જ્યોતિ અને સ્નેહને અથવા ઋક્ અને સામ , સ્તવન અને સાંત્વન ધર્મોને અથવા અમૃતરસ અને દેવાન્ન દિવ્ય ભોગોને ઉપાસકમાં યુક્ત કરી દે છે.

 

भावार्थ -

ભાવાર્થ : કેવલ જીવવું એ જ ધન માનનાર-પરમાત્માને ન માનનાર નાસ્તિક સદા મરણધર્મી જન પરમાત્માનાં એષણીય-કમનીય સુખભોગને કદીપણ પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી, પરન્તુ જે એ પરમાત્માની તરફ ગતિ-પ્રવૃત્તિ કરનાર તથા પરમાત્મામાં શયન-પ્રવેશ કરનાર પરમાત્માથી યુક્ત બને છે, ત્યારે પરમાત્મા તે ઉપાસકના પ્રત્યે દુઃખનું અપહરણ અને સુખનું આહરણ-ભરનાર જ્યોતિ અને સ્નેહને અથવા પ્રશંસન અને સાંત્વન ધર્મોને અથવા અમૃત રસ મુક્તોને રસ અને દેવાન્ન-દિવ્યભોગ મુક્તોના અન્નને તે ઉપાસકમાં યુક્ત કરી દે છે. (૬)

इस भाष्य को एडिट करें