English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 126/ मन्त्र 8
ऋषिः - कुल्मलबर्हिषः शैलूषिः, अंहोभुग्वा वामदेव्यः
देवता - विश्वेदेवा:
छन्दः - आर्चीस्वराट्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
यथा॑ ह॒ त्यद्व॑सवो गौ॒र्यं॑ चित्प॒दि षि॒ताममु॑ञ्चता यजत्राः । ए॒वो ष्व१॒॑स्मन्मु॑ञ्चता॒ व्यंह॒: प्र ता॑र्यग्ने प्रत॒रं न॒ आयु॑: ॥
स्वर सहित पद पाठयथा॑ । ह॒ । त्यत् । व॒स॒वः॒ । गौ॒र्य॑म् । चि॒त् । प॒दि । सि॒ताम् । अमु॑ञ्चत । य॒ज॒त्राः॒ । ए॒वो इति॑ । सु । अ॒स्मत् । मु॒ञ्च॒त॒ । वि । अंहः॑ । प्र । ता॒रि॒ । अ॒ग्ने॒ । प्र॒ऽत॒रम् । नः॒ । आयुः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
यथा ह त्यद्वसवो गौर्यं चित्पदि षिताममुञ्चता यजत्राः । एवो ष्व१स्मन्मुञ्चता व्यंह: प्र तार्यग्ने प्रतरं न आयु: ॥
स्वर रहित पद पाठयथा । ह । त्यत् । वसवः । गौर्यम् । चित् । पदि । सिताम् । अमुञ्चत । यजत्राः । एवो इति । सु । अस्मत् । मुञ्चत । वि । अंहः । प्र । तारि । अग्ने । प्रऽतरम् । नः । आयुः ॥ १०.१२६.८
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 126; मन्त्र » 8
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 13; मन्त्र » 8
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 13; मन्त्र » 8
विषय - विश्वेदेव। पाप से रक्षा। सत्संग द्वारा सज्जनों की कृपा से पाप से पार होना, सब बुराइयों से छूटना।
भावार्थ -
(यथा) जिस प्रकार (यत् वसवः) गुरु के अधीन वास करने वाले वे ब्रह्मचारिगण, (पदि सिताम्) पदों में बद्ध (गौर्यं चित्) पूज्य वेदवाणी को (अमुञ्चत) मुक्त करते हैं, (एव) अथवा (वसवः) वसु, प्रजाजन जिस प्रकार पैरों से बंधी गौ को मुक्त करते हैं (एव) उसी प्रकार हे (यजत्राः) ज्ञान प्रदान करने वाले विद्वान जनो ! आप लोग (अस्मत्) हम से (अंहः) पाप को (मुञ्चत) छुड़ाओ। हे (अग्ने) ज्ञानवान् प्रभो (नः आयु) हमारे आयु को (प्रतरं प्रतारि) खूब २ बढ़ाओ। इति त्रयोदशो वर्गः॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिः कुल्मलबर्हिषः शैलुषिरंहोमुग्वा वामदेव्यः॥ विश्वेदेवा देवताः॥ छन्दः—१, ५, ६ निचृद् बृहती। २–४ विराड् वृहती। ७ बृहती। ८ आर्चीस्वराट् त्रिष्टुप्। अष्टर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें