English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 133/ मन्त्र 2
त्वं सिन्धूँ॒रवा॑सृजोऽध॒राचो॒ अह॒न्नहि॑म् । अ॒श॒त्रुरि॑न्द्र जज्ञिषे॒ विश्वं॑ पुष्यसि॒ वार्यं॒ तं त्वा॒ परि॑ ष्वजामहे॒ नभ॑न्तामन्य॒केषां॑ ज्या॒का अधि॒ धन्व॑सु ॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । सिन्धू॑न् । अव॑ । अ॒सृ॒जः॒ । अ॒ध॒राचः॑ । अह॑न् । अहि॑म् । अ॒श॒त्रुः । इ॒न्द्र॒ । ज॒ज्ञि॒षे॒ । विश्व॑म् । पु॒ष्य॒सि॒ । वार्य॑म् । तम् । त्वा॒ । परि॑ । स्व॒जा॒म॒हे॒ । नभ॑न्ताम् । अ॒न्य॒केषा॑म् । ज्या॒काः । अधि॑ । धन्व॑ऽसु ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वं सिन्धूँरवासृजोऽधराचो अहन्नहिम् । अशत्रुरिन्द्र जज्ञिषे विश्वं पुष्यसि वार्यं तं त्वा परि ष्वजामहे नभन्तामन्यकेषां ज्याका अधि धन्वसु ॥
स्वर रहित पद पाठत्वम् । सिन्धून् । अव । असृजः । अधराचः । अहन् । अहिम् । अशत्रुः । इन्द्र । जज्ञिषे । विश्वम् । पुष्यसि । वार्यम् । तम् । त्वा । परि । स्वजामहे । नभन्ताम् । अन्यकेषाम् । ज्याकाः । अधि । धन्वऽसु ॥ १०.१३३.२
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 133; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 21; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 21; मन्त्र » 2
विषय - शत्रु के प्रति उसके नाश के लिये उचित भावना।
भावार्थ -
हे स्वामिन् ! (त्वं) तू (सिन्धून्) बहने वाले नद और नदियों के समान वेग से जाने वाले सैन्य वा शत्रुओं को (अधराचः अव असृजः) नीचे करता है। (अहिम् अहन्) मेघ को सूर्यवत् और सर्पवत् कुटिल स्वभाव के पुरुष को नाश करता है। तू (अशत्रुः जज्ञिषे) शत्रु रहित हो जाता है। (विश्व वार्यं पुष्यसि) समस्त उत्तम वरण करने योग्य धन को पुष्ट करता है। (तं त्वा परि ष्वजामहे) उस तुझ को हम सब प्रकार से अपनाते हैं। (नभन्ताम्० इत्यादि) पूर्ववत्।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिः सुराः पैजवनः॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः-१-३ शक्वरी। ४-६ महापंक्तिः। ७ विराट् त्रिष्टुप्॥ सप्तर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें