ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 10/ मन्त्र 7
त्वं नो॑ अग्ने अङ्गिरः स्तु॒तः स्तवा॑न॒ आ भ॑र। होत॑र्विभ्वा॒सहं॑ र॒यिं स्तो॒तृभ्यः॒ स्तव॑से च न उ॒तैधि॑ पृ॒त्सु नो॑ वृ॒धे ॥७॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । नः॒ । अ॒ग्ने॒ । अ॒ङ्गि॒रः॒ । स्तु॒तः । स्तवा॑नः । आ । भ॒र॒ । होतः॑ । वि॒भ्व॒ऽसह॑म् । र॒यिम् । स्तो॒तृऽभ्यः॑ । स्तव॑से । च॒ । नः॒ । उ॒त । ए॒धि॒ । पृ॒त्ऽसु । नः॒ । वृ॒धे ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वं नो अग्ने अङ्गिरः स्तुतः स्तवान आ भर। होतर्विभ्वासहं रयिं स्तोतृभ्यः स्तवसे च न उतैधि पृत्सु नो वृधे ॥७॥
स्वर रहित पद पाठत्वम्। नः। अग्ने। अङ्गिरः। स्तुतः। स्तवानः। आ। भर। होतः। विभ्वऽसहम्। रयिम्। स्तोतृभ्यः। स्तवसे। च। नः। उत। एधि। पृत्ऽसु। नः। वृधे ॥७॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 10; मन्त्र » 7
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 2; मन्त्र » 7
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 2; मन्त्र » 7
विषय - अग्निवत् तेजस्वी विद्वान् पुरुष का वर्णन । उससे प्रजा की उपयुक्त याचनाएं ।
भावार्थ -
भा०-हे (अग्ने) अग्रणी नायक ! विद्वन् ! हे ( अङ्गिरः ) प्राण- प्रिय ! तेजस्विन्! ( त्वं ) तू (स्तुतः ) प्रशंसित और शिक्षित होकर और (स्तवानः ) अन्यों को विद्या आदि का उपदेश करता हुआ (नः) हमें (विभ्व-सहं ) बड़ों २ को पराजित करने वाले ( रयिम् ) ऐश्वर्यं (आ भर) प्राप्त करा । और ( नः स्तोतृभ्यः ) हमारे बीच में स्तुति-कर्त्ता विद्वान् उपदेष्टाओं को भी ( स्तवसे ) उत्तम ज्ञानोपदेश करने के निमित्त ( रयिम् आ भर) धन प्रदान कर और ( पृत्सु ) संग्रामों वा प्रजाओं के बीच में (च ) भी ( नः वृधे ) हमारी बढ़ती के लिये ( एधि ) हो । इति द्वितीयो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - गय अत्रेय ऋषिः॥ अग्निर्देवता ॥ छन्द:-- १, ६ निचृदनुष्टुप् । ५ अनुष्टुप् । २, ३ भुरिगुष्णिक् । ४ स्वराड्बृहती । ७ निचृत् पंक्तिः ॥ सप्तर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें