ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 13/ मन्त्र 6
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - अग्निः
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
व॒द्मा सू॑नो सहसो नो॒ विहा॑या॒ अग्ने॑ तो॒कं तन॑यं वा॒जिनो॑ दाः। विश्वा॑भिर्गी॒र्भिर॒भि पू॒र्तिम॑श्यां॒ मदे॑म श॒तहि॑माः सु॒वीराः॑ ॥६॥
स्वर सहित पद पाठव॒द्मा । सू॒नो॒ इति॑ । स॒ह॒सः॒ । नः॒ । विऽहा॑याः । अग्ने॑ । तो॒कम् । तन॑यम् । वा॒जि । नः॒ । दाः॒ । विश्वा॑भिः । गीः॒ऽभिः । अ॒भि । पू॒र्तिम् । अ॒श्या॒म् । मदे॑म । श॒तऽहि॑माः । सु॒ऽवीराः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
वद्मा सूनो सहसो नो विहाया अग्ने तोकं तनयं वाजिनो दाः। विश्वाभिर्गीर्भिरभि पूर्तिमश्यां मदेम शतहिमाः सुवीराः ॥६॥
स्वर रहित पद पाठवद्मा। सूनो इति। सहसः। नः। विऽहायाः। अग्ने। तोकम्। तनयम्। वाजि। नः। दाः। विश्वाभिः। गीःऽभिः। अभि। पूर्तिम्। अश्याम्। मदेम। शतऽहिमाः। सुऽवीराः ॥६॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 13; मन्त्र » 6
अष्टक » 4; अध्याय » 5; वर्ग » 15; मन्त्र » 6
अष्टक » 4; अध्याय » 5; वर्ग » 15; मन्त्र » 6
विषय - राजा, और प्रभु से धन, पुत्र ऐश्वर्यादि की प्रार्थना ।
भावार्थ -
हे ( अग्ने ) अग्नि के समान तेजस्विन् ! हे ( सहसः सूनो ) सैन्य बल के सञ्चालक ! तू ( विहायाः) महान् होकर ( नः ) हमारा (वद्मा ) उपदेष्टा हो । और ( नः ) हमें ( वाजि ) अन्न, बल, ऐश्वर्यादि सम्पन्न धन तथा ( तोकं ) वंश को बढ़ाने और दुःख के नाश करने वाले पुत्र तथा ( तनयम् ) पौत्र सन्तान ( दाः ) दे । अथवा – [ वा॒जिनः इत्येकं पदम् ] हममें से अन्न ऐश्वर्यादि से युक्त बलवान् जन को पुत्र पौत्रादि दे । वा हमें (वाजिनः) ज्ञानी और बलवान् नाना पुरुष तथा पुत्र सन्तान प्रदान कर। मैं ( विश्वाभिः गीर्भिः ) समस्त उत्तम वाणियों से ( पूर्त्तिम् अभि अश्याम् ) पूर्णता को प्राप्त करूं । हम सब ( सुवीराः ) उत्तम वीर होकर ( शतहिमाः ) सौ वर्षों तक ( मदेम) आनन्द लाभ करें । इति पञ्चदशो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - भरद्वाजो बार्हस्पत्य ऋषिः ।। अग्निर्देवता ॥ छन्दः - १ पंक्तिः । २ स्वराट् पंक्तिः। ३, ४ विराट् त्रिष्टुप्। ५, ६ निचृत्त्रिष्टुप् ॥ षडृचं सूक्तम् ।।
इस भाष्य को एडिट करें