ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 34/ मन्त्र 2
वि॒दा॒नासो॒ जन्म॑नो वाजरत्ना उ॒त ऋ॒तुभि॑र्ऋभवो मादयध्वम्। सं वो॒ मदा॒ अग्म॑त॒ सं पुरं॑धिः सु॒वीरा॑म॒स्मे र॒यिमेर॑यध्वम् ॥२॥
स्वर सहित पद पाठवि॒दा॒नासः॑ । जन्म॑नः । वा॒ज॒ऽर॒त्नाः॒ । उ॒त । ऋ॒तुऽभिः॑ । ऋ॒भ॒वः॒ । मा॒द॒य॒ध्व॒म् । सम् । वः॒ । मदाः॑ । अग्म॑त । सम् । पुर॑म्ऽधिः । सु॒ऽवीरा॑म् । अ॒स्मे इति॑ । र॒यिम् । आ । ई॒र॒य॒ध्व॒म् ॥
स्वर रहित मन्त्र
विदानासो जन्मनो वाजरत्ना उत ऋतुभिर्ऋभवो मादयध्वम्। सं वो मदा अग्मत सं पुरंधिः सुवीरामस्मे रयिमेरयध्वम् ॥२॥
स्वर रहित पद पाठविदानासः। जन्मनः। वाजऽरत्नाः। उत। ऋतुऽभिः। ऋभवः। मादयध्वम्। सम्। वः। मदाः। अग्मत। सम्। पुरम्ऽधिः। सुऽवीराम्। अस्मे इति। रयिम्। आ। ईरयध्वम् ॥२॥
ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 34; मन्त्र » 2
अष्टक » 3; अध्याय » 7; वर्ग » 3; मन्त्र » 2
अष्टक » 3; अध्याय » 7; वर्ग » 3; मन्त्र » 2
विषय - विद्वानों और शिल्पज्ञों के कर्त्तव्य
भावार्थ -
हे (ऋभवः) सत्य ज्ञान से चमकने वाले विद्वान् पुरुषो ! आप लोग (जन्मनः) जन्म से (विदानासः) ज्ञान लाभ करते हुए (उत) और (वाजरत्नाः) बल, ज्ञान, ऐश्वर्यादि के ‘रत्न’ अर्थात् रमण करने योग्य उत्तम सुख प्राप्त करते हुए (ऋतुभिः) ज्ञानवान् पुरुषों सहित वा (ऋतुभिः) वसन्तादि ऋतुओं के अनुसार (मादयध्वम्) स्वयं और अन्यों को भी प्रसन्न करो । (वः मदाः सम् अग्मत) आप लोगों को सब प्रकार के हर्षकर ऐश्वर्य प्राप्त हों और (वः पुरंधिः) आप लोगों को पुरादि धारण करने वाला राजा, वा गृहादि धारण करने वाली स्त्री प्राप्त हो । आप लोग (अस्मे) हमें (सुवीराम रयिम्) उत्तम वीरों और पुत्रों से युक्त ऐश्वर्य को (आ ईरयध्वम्) सब प्रकारों से प्राप्त कराओ ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वामदेव ऋषिः ॥ ऋभवो देवता ॥ छन्दः– १ विराट् त्रिष्टुप् । २ भुरिक् त्रिष्टुप । ४, ६, ७, ८, ९ निचृत् त्रिष्टुप् । १० त्रिष्टुप् । ३,११ स्वराट् पंक्तिः । ५ भुरिक् पंक्तिः ॥ एकादशर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें