Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 1 के सूक्त 91 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 1/ सूक्त 91/ मन्त्र 22
    ऋषिः - गोतमो राहूगणः देवता - सोमः छन्दः - विराट्पङ्क्ति स्वरः - पञ्चमः

    त्वमि॒मा ओष॑धीः सोम॒ विश्वा॒स्त्वम॒पो अ॑जनय॒स्त्वं गाः। त्वमा त॑तन्थो॒र्व१॒॑न्तरि॑क्षं॒ त्वं ज्योति॑षा॒ वि तमो॑ ववर्थ ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    त्वम् । इ॒माः । ओष॑धीः । सो॒म॒ । विश्वाः॒ । त्वम् । अ॒पः । अ॒ज॒न॒यः॒ । त्वम् । गाः । त्वम् । आ । त॒त॒न्थ॒ । उ॒रु । अ॒न्तरि॑क्षम् । त्वम् । ज्योति॑षा । वि । तमः॑ । व॒व॒र्थ॒ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    त्वमिमा ओषधीः सोम विश्वास्त्वमपो अजनयस्त्वं गाः। त्वमा ततन्थोर्व१न्तरिक्षं त्वं ज्योतिषा वि तमो ववर्थ ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    त्वम्। इमाः। ओषधीः। सोम। विश्वाः। त्वम्। अपः। अजनयः। त्वम्। गाः। त्वम्। आ। ततन्थ। उरु। अन्तरिक्षम्। त्वम्। ज्योतिषा। वि। तमः। ववर्थ ॥ १.९१.२२

    ऋग्वेद - मण्डल » 1; सूक्त » 91; मन्त्र » 22
    अष्टक » 1; अध्याय » 6; वर्ग » 23; मन्त्र » 2

    পদার্থ -

    ত্বমিমা ওষধীঃ সোম বিশ্বাস্ত্বমপো অজনয়স্ত্বং গাঃ।

    ত্বমা ততন্থোর্বঽন্তরিক্ষং ত্বং জ্যোতিষা বি তমো ববর্থ।।৯১।।

    (ঋগ্বেদ ১।৯১।২২)

    পদার্থঃ  হে (সোম) সর্বোৎপাদক পরমাত্মা !(ত্বম) সর্বশক্তিমান তুমি (ইমাঃ) এই দৃশ্যমান (বিশ্বাঃ) জগতের সকল (ওষধীঃ) রোগনিবারক সোমলতা আদি ওষধি উদ্ভিদের স্রষ্টা, (ত্বম্) সকলের উপকারকারী তুমি (অপঃ) জলকে সৃজন করেছ। (ত্বম্) সকল প্রাণীর পালনকর্তা তুমি উপকারী (গাঃ) গো জাতিকে (অজনয়ঃ) উৎপন্ন করেছ। (ত্বম্) সবকিছুর বিস্তারকারী তুমি (উরু) বিশাল (অন্তরিক্ষম্) অন্তরিক্ষকে (আততন্থ) করেছ বিস্তীর্ণ। (ত্বম্) সর্বপ্রকাশক তুমি (জ্যোতিষা) সূর্যের জ্যোতি দ্বারা (তমঃ) রাত্রির অন্ধকারকে (বি ববর্থ) নিবারণ করেছ।

     

    ভাবার্থ -

    ভাবার্থঃ পরমাত্মা এই চরাচর জগৎ উৎপন্ন করেছেন। সকল প্রাণীকুলের জন্য জল, ঔষধি, সূর্য, অন্তরীক্ষ আদি বহু সৃষ্টি করেছেন। সূর্যকে সৃষ্টি করেছেন অন্ধকার নাশের জন্য, জল, ঔষধি আদি সৃষ্টি করেছেন রোগ নিবারণের জন্য তথা গাভী আদি উপকারী পশু সৃষ্টি করেছেন মানুষের উপকারার্থে। এভাবে পরমাত্মার এই সকল নিয়ম ব্যবস্থা সকলের কল্যাণার্থেই।।৯১।।

     

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top