अथर्ववेद - काण्ड 18/ सूक्त 2/ मन्त्र 5
सूक्त - जातवेदा
देवता - भुरिक् त्रिष्टुप्
छन्दः - अथर्वा
सूक्तम् - पितृमेध सूक्त
य॒दा शृ॒तंकृ॒णवो॑ जातवे॒दोऽथे॒ममे॑नं॒ परि॑ दत्तात्पि॒तृभ्यः॑। य॒दोगच्छा॒त्यसु॑नीतिमे॒तामथ॑ दे॒वानां॑ वश॒नीर्भ॑वाति ॥
स्वर सहित पद पाठय॒दा । शृ॒तम् । कृ॒णव॑: । जा॒त॒ऽवे॒द॒: । अथ॑ । इ॒मम् । ए॒न॒म् । परि॑ । द॒त्ता॒त् । पि॒तृऽभ्य॑: । य॒दो इति॑ । गच्छा॑ति । असु॑ऽनीतिम् । ए॒ताम् । अथ॑ । दे॒वाना॑म् । व॒श॒ऽनी: । भ॒वा॒ति॒ ॥२.५॥
स्वर रहित मन्त्र
यदा शृतंकृणवो जातवेदोऽथेममेनं परि दत्तात्पितृभ्यः। यदोगच्छात्यसुनीतिमेतामथ देवानां वशनीर्भवाति ॥
स्वर रहित पद पाठयदा । शृतम् । कृणव: । जातऽवेद: । अथ । इमम् । एनम् । परि । दत्तात् । पितृऽभ्य: । यदो इति । गच्छाति । असुऽनीतिम् । एताम् । अथ । देवानाम् । वशऽनी: । भवाति ॥२.५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 18; सूक्त » 2; मन्त्र » 5
भाषार्थ -
(जातवेदः) हे वेदाचार्य ! (यदा) जब आप इस ब्रह्मचारी को (शृतम्) परिपक्व तथा परिपक्वायुवाला (कृणवः) कर दें, (अथ) तदनन्तर (एनम् ईम्) इस ब्रह्मचारी को स्नातक बनाकर, (पितृभ्यः परि दत्तात्) इसके माता-पिता के प्रति सुपुर्द करें। (यदा उ) जब ही यह ब्रह्मचारी (एताम् असुनीतिम्) इस प्रज्ञा तथा प्राणशक्ति को (गच्छाति) प्राप्त कर ले, (अथ) तदनन्तर ही यह, (देवानाम्) इन्द्रियों को (वशनीः) अपने वश में रख सकनेवाला (भवति) हो सकेगा। [असु = प्रज्ञा (निघं० ३।९); असु= प्राण (उणा० १।१०)।]