English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 143/ मन्त्र 6
सूक्त - पुरमीढाजमीढौ
देवता - अश्विनौ
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त १४३
नू नो॑ र॒यिं पु॑रु॒वीरं॑ बृ॒हन्तं॒ दस्रा॒ मिमा॑थामु॒भये॑ष्व॒स्मे। नरो॒ यद्वा॑मश्विना॒ स्तोम॒माव॑न्त्स॒धस्तु॑तिमाजमी॒ढासो॑ अग्मन् ॥
स्वर सहित पद पाठनु । न॒: । र॒यिम् । पु॒रु॒ऽवीर॑म् । बृ॒हन्त॑म् । दस्रा॑ । मिमा॑थाम् । उ॒भये॑षु । अ॒स्मे इति॑ ॥ नर॑: । यत् । वा॒म् । अ॒श्वि॒ना॒ । स्तोम॑म् । आव॑न् । स॒धऽस्तु॑तिम् । आ॒ज॒ऽमो॒ल्हास॑: । अ॒ग्म॒न् ॥१४३.६॥
स्वर रहित मन्त्र
नू नो रयिं पुरुवीरं बृहन्तं दस्रा मिमाथामुभयेष्वस्मे। नरो यद्वामश्विना स्तोममावन्त्सधस्तुतिमाजमीढासो अग्मन् ॥
स्वर रहित पद पाठनु । न: । रयिम् । पुरुऽवीरम् । बृहन्तम् । दस्रा । मिमाथाम् । उभयेषु । अस्मे इति ॥ नर: । यत् । वाम् । अश्विना । स्तोमम् । आवन् । सधऽस्तुतिम् । आजऽमोल्हास: । अग्मन् ॥१४३.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 143; मन्त्र » 6
भाषार्थ -
(দস্রা অশ্বিনা) কষ্ট নিবারণকারী হে অশ্বিদ্বয়! (অস্মে) আমাদের (উভয়েষু) উভয় বিভাগে, অর্থাৎ নাগরিক প্রজাদের তথা সৈনিক প্রজাদের মধ্যে, (নঃ) আমাদের (পুরুবীরম্) বহুপ্রেরণাপ্রদ (বৃহন্তং রয়িম্) মহাসম্পত্তিরাশি, (মিমাথাম্) আবশ্যকতানুসারে পরিমাপ করে দিন। (যদ্) কারণ (অজমীল়্হাসঃ) অজন্মা-পরমেশ্বরের স্তোতা উভয় বিভাগের (নরঃ) আস্তিক প্রজাগণ (আ অগ্মন্) আপনাদের সাথে সাক্ষাৎ করে, এবং (সধস্তুতিম্) স্তুতির সহিত (বাম্) আপনাদের (স্তোমম্) স্তোম-সমূহ (আবন্) সমর্পিত করতে থাকে।
- [দস্রা=দসু উপক্ষয়ে। পুরুবীরম্=পুরু (অনেক)+বি+ঈর্ (গতৌ)। মিমাথাম্=মাঙ্ মানে (পরিমাপ করা)। স্তোমম্=সমূহ। সধস্তুতিম্=সহস্তুতিম্। অজমীল্হাসঃ=অজম্+ঈল্হাসঃ (ঈড স্তুতৌ)। অথবা “অজ+মীল্হাসঃ” (মিহ সেচনে), অজন্মা-পরমেশ্বরের ওপর ভক্তিরস বর্ষণকারী ।]
इस भाष्य को एडिट करें