English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 11/ मन्त्र 4
सूक्त - ब्रह्मा, भृग्वङ्गिराः
देवता - इन्द्राग्नी, आयुः, यक्ष्मनाशनम्
छन्दः - शक्वरीगर्भा जगती
सूक्तम् - दीर्घायुप्राप्ति सूक्त
श॒तं जी॑व श॒रदो॒ वर्ध॑मानः श॒तं हे॑म॒न्तान्छ॒तमु॑ वस॒न्तान्। श॒तं त॒ इन्द्रो॑ अ॒ग्निः स॑वि॒ता बृह॒स्पतिः॑ श॒तायु॑षा ह॒विषाहा॑र्षमेनम् ॥
स्वर सहित पद पाठश॒तम् । जी॒व॒ । श॒रद॑: । वर्ध॑मान: । श॒तम् । हे॒म॒न्तान् । श॒तम् । ऊं॒ इति॑ । व॒स॒न्तान् ।श॒तम् । ते॒ । इन्द्र॑: । अ॒ग्नि: । स॒वि॒ता । बृह॒स्पति॑: । श॒तऽआ॑युषा । ह॒विषा॑ । आ । अ॒हा॒र्ष॒म् । ए॒न॒म् ॥११.४॥
स्वर रहित मन्त्र
शतं जीव शरदो वर्धमानः शतं हेमन्तान्छतमु वसन्तान्। शतं त इन्द्रो अग्निः सविता बृहस्पतिः शतायुषा हविषाहार्षमेनम् ॥
स्वर रहित पद पाठशतम् । जीव । शरद: । वर्धमान: । शतम् । हेमन्तान् । शतम् । ऊं इति । वसन्तान् ।शतम् । ते । इन्द्र: । अग्नि: । सविता । बृहस्पति: । शतऽआयुषा । हविषा । आ । अहार्षम् । एनम् ॥११.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 11; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(শতং শরদঃ জীব) তুমি হে বরুণ ! শত শরৎ-ঋতু জীবিত হও/থাকো (বর্ধমানঃ) বর্ধিত হয়ে, (শতং হেমন্তান্) শত হেমন্ত ঋতু (উ) এবং (শতম্ বসন্তান্) শত বসন্ত ঋতু [জীবিত হও/থাকো]। (ইন্দ্রঃ) আদিত্য, (অগ্নিঃ) যজ্ঞিয়াগ্নি, (সবিতা) সবিতা, (বৃহস্পতিঃ) বৃহস্পতি (তে শতম্) তোমার আয়ু শত বর্ষ করুক, (শতায়ুষা হবিষা) শত বর্ষের আয়ু সম্পাদনকারী রোগনাশক হবি দ্বারা (এনম্) এই রুগ্ণকে (আ হর্ষম) আমি মৃত্যুর থেকে হরণ করে এনেছি।
टिप्पणी -
[সবিতা= "তস্য কালো যদা দ্যৌরপহততমস্কা আকীর্ণরশ্মির্ভবতি" (নিরুক্ত ১২।২।১২); সবিতা পদ ৭। ইন্দ্র হলো পরমৈশ্বর্যসম্পন্ন আদিত্য, অর্থাৎ উজ্জ্বল সূর্য এবং সবিতা হলো সেই সময়ের আদিত্য, যখন দ্যুলোকে আলো আছে, কিন্তু পৃথিবীতে এখনো অন্ধকারের আছে। বৃহস্পতি হলো গ্রহ। এরও সম্বন্ধ আয়ুর সাথে প্রতীত হয়। অথবা বৃহস্পতি হলেন পরমেশ্বর যিনি বৃহৎ দের পতি।]