Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 2/ मन्त्र 11
    ऋषिः - परमेष्ठी प्रजापतिर्ऋषिः देवता - द्यावापृथिवी देवते छन्दः - ब्राह्मी बृहती, स्वरः - मध्यमः
    2

    उप॑हूतो॒ द्यौष्पि॒तोप॒ मां द्यौष्पि॒ता ह्व॑यताम॒ग्निराग्नी॑ध्रा॒त् स्वाहा॑। दे॒वस्य॑ त्वा सवि॒तुः प्र॑स॒वेऽश्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑ पू॒ष्णो हस्ता॑भ्याम्। प्रति॑ गृह्णाम्य॒ग्नेष्ट्वा॒स्येन॒ प्राश्ना॑मि॥११॥

    स्वर सहित पद पाठ

    उप॑हूत॒ इत्युप॑ऽहूतः। द्यौः। पि॒ता। उप॑। माम्। द्यौः। पि॒ता। ह्व॒य॒ता॒म्। अ॒ग्निः। आग्नी॑ध्रात्। स्वाहा॑। दे॒वस्य॑। त्वा॒। स॒वि॒तुः। प्र॒स॒व इति॑ प्रऽस॒वे। अ॒श्विनोः॑। बा॒हुभ्या॒मिति॑ बा॒हुऽभ्या॑म्। पू॒ष्णः। हस्ता॑भ्याम्। प्रति॑। गृ॒ह्णा॒मि॒। अ॒ग्नेः। त्वा॒। आ॒स्ये᳖न। प्र। अ॒श्ना॒मि॒ ॥११॥


    स्वर रहित मन्त्र

    उपहूतो द्यौष्पितोप माम्द्यौष्पिता ह्वयतामग्निराग्नीध्रात्स्वाहा । देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे श्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्याम् । प्रति गृह्णाम्यग्नेष्ट्वास्येन प्राश्नामि ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    उपहूत इत्युपऽहूतः। द्यौः। पिता। उप। माम्। द्यौः। पिता। ह्वयताम्। अग्निः। आग्नीध्रात्। स्वाहा। देवस्य। त्वा। सवितुः। प्रसव इति प्रऽसवे। अश्विनोः। बाहुभ्यामिति बाहुऽभ्याम्। पूष्णः। हस्ताभ्याम्। प्रति। गृह्णामि। अग्नेः। त्वा। आस्येन। प्र। अश्नामि॥११॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 2; मन्त्र » 11
    Acknowledgment

    भावार्थ - या मंत्रात श्लेषालंकार आहे. माणसांनी आपल्या आत्म्याच्या शुद्धीसाठी अनन्त विद्या प्रकट करणारा असा जो पितारूपी परमेश्वर आहे. त्याचा आदेश चांगल्या प्रकारे पालन केला पाहिजे. विद्येची सिद्धी करावयाची असेल तर जठराग्नी प्रदीप्त केला पाहिजे. डोळ्यांनी परीक्षा केलेले, संस्कारित व प्रमाणित केलेले अन्न खाल्ले पाहिजे. ईश्वराने निर्माण केलेल्या पदार्थांपासूनच सर्व भोग प्राप्त होऊ शकतात. त्यामुळे त्या पदार्थांचा भोग ज्ञानाने व धर्मयुक्त व्यवहाराने भोगला पाहिजे व इतरांनाही तसेच भोगावयास लावले पाहिजे. या पूर्वीच्या मंत्रात पृथ्वीवरील विद्येने प्राप्त होणाऱ्या पदार्थांचा उल्लेख केलेला आहे. त्यांचा माणसांनी धर्माने व युक्तीने उपभोग करावा, असे म्हटले आहे. तेच या मंत्रातही सांगितलेले आहे.

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top