English
अथर्ववेद - काण्ड 12/ सूक्त 4/ मन्त्र 9
यद॑स्याः॒ पल्पू॑लनं॒ शकृ॑द्दा॒सी स॒मस्य॑ति। ततोऽप॑रूपं जायते॒ तस्मा॒दव्ये॑ष्य॒देन॑सः ॥
स्वर सहित पद पाठयत् । अ॒स्या॒: । पल्पू॑लनम् । शकृ॑त् । दा॒सी । स॒म्ऽअस्य॑ति । तत॑: । अप॑ऽरूपम् । जा॒य॒ते॒ । तस्मा॑त् । अवि॑ऽएष्यत् । एन॑स: ॥४.९॥
स्वर रहित मन्त्र
यदस्याः पल्पूलनं शकृद्दासी समस्यति। ततोऽपरूपं जायते तस्मादव्येष्यदेनसः ॥
स्वर रहित पद पाठयत् । अस्या: । पल्पूलनम् । शकृत् । दासी । सम्ऽअस्यति । तत: । अपऽरूपम् । जायते । तस्मात् । अविऽएष्यत् । एनस: ॥४.९॥
अथर्ववेद - काण्ड » 12; सूक्त » 4; मन्त्र » 9
विषय - ‘वशा’ शक्ति का वर्णन।
भावार्थ -
(यद्) यदि (अस्याः) इस ‘वशा’ के (पल्पूलनं) मूत्र और (शकृद्) गोबर को (दासी) दासी, नौकरानी (सम् अस्यति) एकत्र मिलादे या इधर उधर फेंक दे (ततः) तो (तस्मात्) उस (एनसः) पाप से (अ-वि एष्यत्) न छूट कर (अपरूपं जायते) गौ का स्वामी भ्रष्ट रूप का हो जाता है।
टिप्पणी -
(तृ०) ‘ततोपिरूपं’ इति पैप्प० सं०। (प्र०) ‘पल्यूलनं पल्पूलनं’ इति च संदिह्यते।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - कश्यप ऋषिः। मन्त्रोक्ता वशा देवता। वशा सूक्तम्। १-६, ८-१९, २१-३१, ३३-४१, ४३–५३ अनुष्टुभः, ७ भुरिग्, २० विराड्, ३३ उष्णिग्, बृहती गर्भा, ४२ बृहतीगर्भा। त्रिपञ्चाशदृचं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें