Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 26
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 26/ मन्त्र 5
    ऋषिः - रम्याक्षी ऋषिः देवता - सूर्यो देवता छन्दः - भुरिग् जगती स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    इन्द्रा या॑हि वृत्रह॒न् पिबा॒ सोम॑ꣳ शतक्रतो। गोम॑द्भिर्ग्राव॑भिः सु॒तम्।उ॒प॒या॒मगृ॑हीतो॒ऽसीन्द्रा॑य त्वा गोम॑तऽए॒ष ते॒ योनि॒रिन्द्रा॑य त्वा गोम॑ते॥५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    इन्द्र॑। आ। या॒हि॒। वृ॒त्र॒ह॒न्निति॑ वृत्रऽहन्। पिब॑। सोम॑म्। श॒त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो। गोम॑द्भि॒रिति॒ गोम॑त्ऽभिः। ग्राव॑भि॒रिति॒ ग्राव॑ऽभिः। सु॒तम्। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। इन्द्रा॑य। त्वा॒। गोम॑त॒ इति॒ गोऽम॑ते। ए॒षः। ते॒। योनिः॑। इन्द्रा॑य। त्वा॒। गोम॑त॒ इति॒ गोऽम॑ते ॥५ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    इन्द्रायाहि वृत्रहन्पिबा सोमँ शतक्रतो । गोमद्भिर्ग्रावभिः सुतम् । उपयामगृहीतोसीन्द्राय त्वा गोमते ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    इन्द्र। आ। याहि। वृत्रहन्निति वृत्रऽहन्। पिब। सोमम्। शतक्रतो इति शतऽक्रतो। गोमद्भिरिति गोमत्ऽभिः। ग्रावभिरिति ग्रावऽभिः। सुतम्। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। इन्द्राय। त्वा। गोमत इति गोऽमते। एषः। ते। योनिः। इन्द्राय। त्वा। गोमत इति गोऽमते॥५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 26; मन्त्र » 5
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (शतक्रतो) अत्यंत बुद्धिमान कर्मशील (वृत्रहन्) आणि सूर्य जसा मेघमंडळाला छिन्न-भिन्न करतो, तद्वत शत्रुविनाशक हे (इन्द्र) परमेश्‍वर्ययुक्त विद्वान आपण (गोमद्भिः) ज्यात चमचमणारी किरणें आहेत (विजा चमकत आहेत) अशा (ग्रावभिः) गरजणार्‍या मेघांसह (आ, याहि) इथे या (पावसाळ्यात या) आणि (सुतम्) (आम्ही सोम आदी वनस्पतीतून काढलेला) (सोमम्) ऐश्‍वर्यदायक हा रस (पिब) प्या. आपण (गोमते) भरपूर दूध देणार्‍या गायीचे स्वामी असून (इन्द्राय) प्रभूत ऐश्‍वर्यप्राप्तीसाठी (उपायमगृहीतः) यम-नियमादी उत्तम नियमांमधे बद्ध अशा आत्म्याचे स्वामी (असि) आहात. (त्वा) अशा त्यांना (ते) आपल्या या प्रशंसनीय भूमी व राज्यात (इन्द्राय) आपणासारख्या ऐश्‍वर्यशाली पुरूषाचे (एषः) हे (योनिः) घर आहे म्हणून आम्ही (त्वा) आपला सम्मान-सत्कार करीत आहोत. ॥5॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे मनुष्य, ज्याप्रमाणे मेघहन्ता सूर्य सर्व जगाचा रस शोषण करतो आणि पुन्हा वृष्ठिरूपाने तो रस भूमीला परत करून सर्व जगाला प्रफुल्लित करतो, तसे तू देखील महान औषधींचा रस पीत जा ऐश्‍वर्यवृद्धीकरिता यत्नकरीत रहा. ॥5॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top