शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (यशः) कीर्तिकारक धर्ममय आचरण करणे हेच (यस्य) ज्या (महत्) पूजनीय परमेश्‍वराचे (नाम) श्रेष्ठ नामस्मरण आहे, तो (हिरण्यगर्भः) सूर्य, विद्युत आदी पदार्थांचा आधार (इति) असा आहे. (एषः) अंतर्यामी असल्यामुळे (मा) त्याने मला (मा, हिंसीत्) ताडना करू नये अथवा त्याने आपल्यापासून मला कधी विमुख करू नये (अशी मी इच्छा करतो) (इति) अशी (एषा) ही प्रार्थना करतो. (यस्मात्) ज्या अर्थी तो (न) (जातः) कधी जन्मला नाही, त्याअर्थी (इति) अर्थ असा की (एषः) हा परमात्माच उपासनीय आहे. (जन्मणार्‍या मरणार्‍या अनित्य मनुष्याची उपासना, करू नये) (तस्य) त्या परमेश्‍वराची (प्रतिमा) प्रतिमा, परिमाण नाही. त्याच्या समान कोणी नाही, तो अवधि वा आकारात येणार नाही. त्याची प्रतिकृती, मुर्ती वा आकृती (न, अस्ति) नाही. (नित्य निराकाराची प्रतिमा वा मूर्ती नाही व करताही येत नाही) ^अथवा - या मंत्राचा दुसरा पक्ष असा की (हिरण्यगर्भः) या वेदाच्या पंचेविसाव्या अध्यायातील 10 ते 13 मंत्रापर्यंत म्हणलेला अनुवाक (मा, मा, हिंसीत्) (इति) याचप्रमाणे (एषा) यह ऋचा बाराव्या अध्यायाचा 102 वा मंत्र आहे, आणि (यस्मान्न जातःइत्येषः) या आठव्या अध्यायाच्या 36/37 या दोन मंत्राचा अनुवाक (यस्य) ज्या परमेश्‍वराचे (नाम) प्रख्यात (महत्) महती (यशः) कीर्ति आहे, (तस्य) त्याची (प्रतिमा) प्रतिबिम्ब (चित्र) नाहीं ॥3॥

भावार्थ - भावार्थ - हे मनुष्यांनो, जो कधी शरीर धारण करीत नाही, ज्याचे कुठलेही वा कोणतेही परिणाम (मोजमाप) नाही, ज्याची सीमा नाही, ज्याच्या आज्ञेचे पालनही नामस्मरण आहे, उपासना करणार्‍यावर जो आग्रह करतो, वेदांच्या अनेक मंत्रात ज्याचे महत्त्व प्रतिसादले आहे, जे कधी मरत नाही, ज्याच्यात कोणतीही विकृती वा विनाश होत नाही, हे मनुष्यांनो, तुम्ही त्या परमेश्‍वराची उपासना निरंतर करा. जर अशा परमेश्‍वरापासून भिन्न अशा (देवी-देवतांची) उपासना कराल, तर या अशा पापकृत्यामुळे तुम्ही महान दुःख, क्लेशादी भोगाल व नष्ट व्हाल. ॥3॥